Anonim şirketleri, sık olarak karşılaştığımız bir terimdir ve şirket türleri arasında da sık olarak karşılaştığımız bir türdür. Bu tarz şirket kurabilmek için bazı şartlar ve sorumluluklar gerekirken ayrıca kurulması için bazı ortam şartlarının da sağlanması gerekmektedir. Peki, anonim şirket nedir? Özellikleri nelerdir?
Anonim Şirket Nedir?
Sermaye şirketi olmak için bütün şartları üzerinde barındıran, ekonomik faaliyetlerin tamamında bulunabilen, büyük hedeflerin gerçekleştirilmesi amacı ile kurulan, çoğunluk esası ile yönetilen ve hisse senedi/tahvil gibi menkul kıymetler çıkartma hakkında sahip olan şirket türleri anonim şirket olarak adlandırılmaktadır.
Türk Ticaret Kanunu tanımlamasına göre ise esas sermayesi belirli, bir unvana sahip olan ve paylara bölünmüş olan ayrıca borçlarından dolayı yalnız mal varlığı ile ortaklarım sorumluluğu ve taahhüt edilmiş oldukları sermaye payı ile sınırlandırılmış şirketler de anonim şirket olarak tanımlanmaktadır.
Türk Ticaret Kanunu’nun 329. maddesine göre pay sahibi olan yatırımcıların şirkete karşı bulunan sorumlulukları sadece sağlamış olduğu sermaye payları ile kısıtlıdır. Anonim şirket ilkeleri ise şu ilkeler ile yönetilmektedir;
- Mal varlığının korunması,
- Kuruluş,
- Devletin ilgilenme yetkileri,
- Çoğunluk ilkeleri,
- Teknik kadrolar tarafından dışarıdan yönetilebilme,
- İşleyiş,
- Sona erme ilkesi.
Anonim Şirket Özellikleri Nelerdir?
Anonim şirket kurabilmek için bireyin veya ortakların kanunlar tarafınca belirtilen bazı kurallara uyum göstermesi gerekmektedir. Sınırlı kanunlar tarafından belirlenmiş anonim şirket özellikleri ise şunlardır;
- Tüzel kişinin tacir olması sebebi ile ticaret unvanı altında kurulmalıdır. Bu unvan ticaret silicinde tescil ettirilmiş olmalıdır.
- Türk Ticaret Kanunu tarafından belirlenen kurallara göre anonim şirket kurabilmek için bir veya birden fazla kurucunun bulunması gerekmektedir. Bu kural ile tek kişilik anonim şirket açılması mümkün hale getirilmiştir.
- Bu tarz şirketlerde hisse devri oldukça kolay şekilde gerçekleşebilmektedir. Hisse senetlerinin menkul kıymet olarak el değiştirmesi mümkün kılınmıştır. Sadece şirketin kurulum aşamasında mal veya eşya gibi ürünler için konulan sermaye karşılığında elde edilen hisse senetleri iki yıllık süreç tamamlanmadan satılamaz.
- Bu tarz şirketler hisse senedi ve tahvil çıkartabilme hakkına sahiptir.
- Bu tarz şirketlerin borçlarına karşı sorumluluğu mal varlığı ile sınırlandırılmıştır.
- Ortakların sahip olduğu tek sorumluluk ise taahhüt edilen sermaye ile sınırlandırılmıştır.
- Hisse senetleri ile temsil edilmekte olan anonim şirketler, şirket sermayesinin tümünü ödemedikçe hiçbir şekilde hamiline yazılmış hisse senedi çıkartamaz.
- Bu tarz şirketler kanunca uygulanmasında bir sorun ve sakınca bulunmayan tüm ticari ve iktisadi işlemleri gerçekleştirebilmek için kurulabilmektedir. Bunun için ise ana sözleşme içerisinde şirketin kuruluş amacına dair bilgilerin açık bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir.
- Bu şirketler birer sermaye şirketi oldukları için alınmış olan ticaret unvanı da işin konusu ile ilgili olmalıdır.
- Bu tarz şirketlerin kısaltılmış ibaresi A.Ş.’dir.
- Bu tarz şirketlerde minimum sermaye gereksinimi esas sermaye için 50.000 TL ve kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunmakta olan, halka açık olmayan anonim şirketlerde ise başlangıç olarak 100.000 TL olarak belirlenmiştir.
- Bu tarz şirketler kurumlar vergisinden mükellef olmaktadır ve vergi muhatabı şirkettir.
- Bu tarz şirketler tüzel kişilikler olduğundan dolayı ticaret siciline tescik gerçekleştirilmesi ile kurulabilir.
- Bu tarz şirketlerde sermaye bölüneceği zaman her bir sermaye 0.01 TL’lik paylara ve katlarına olacak şekilde gerçekleşir.
Anonim Şirketin Kuruluş Aşamaları Nelerdir?
Anonim şirket kurabilmek için takip edilmesi gereken adımlar ise şu şekildedir;
İlk olarak bu tarz şirket kurabilmek için Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından izin alınması gerekmektedir. İkinci olarak ise şirketin kuruluş tarihi itibari ile 30 gün içerisinde şirketin bulunmakta olduğu ofis adresinin yer ticaret siciline kaydedilmesi gerekmektedir. Son olarak ise Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde bu işlemin ilan edilmesi gerekmektedir.
Anonim şirketlerinin kurulum aşamasında ise şirketin ana sözleşmesi içerisinde aşağıdaki bilgilerin yer alması gerekmektedir;
- Şirketin açık unvanı,
- Ortaklık mevcut ise ortaklık bilgileri,
- Hisse tutarları,
- Şirketin merkez adres bilgisi,
- Şirketin genel müdürüne ait bilgiler,
- Şirket sermayesinin 1/4 oranı peşin ödenmiş ise kalan kısmının ne zaman ödeneceğine dair beyanname,
- Sermaye hakkındaki diğer önemli veriler.
Anonim Şirketin Vergisel Durumu Nedir?
- Şirkete dair tüm beyannamelerin dijital ortamda verilmesi,
- Şirket çalışanlarının gerçek kişilerden almış olduğu serbest meslek hizmetleri ve kiralanan iş yeri için muhtasar beyanname,
- Bu tarz şirketler gelir vergisi ödemekle hükümlüdür,
- Bu tarz şirketlerin her ay Katma Değer Vergisi beyan etmesi gerekmektedir,
- Yine her ay olacak şekilde Damga Vergisi beyannamesi verilmelidir,
- Verilen beyannameler için maktu damga vergisi ödenmesi gerekmektedir,
- Bu tarz şirketler ayrıca kurumlar vergisini de ödemek zorundadır,
- Kurumlar vergisi, vergi mahtarının %20 oranına tekabül etmektedir,
- Mahtar beyannamesi çalışan sayısına göre farklı periyotlar içerisinde ödenebilir, Çalışan sayısı eğer ki 10 kişinin altında ise üç ayda bir beyanname verilmesi yeterliyken daha fazla çalışan bulunması durumunda ise ayda bir olacak şekilde beyanname gerçekleştirilmesi gerekmektedir,
- Üç ayda bir olacak şekilde Geçici Kurumlar Vergisi ödenmesi gerekmektedir,
- Bu tarz şirketlerin dağıtmakta olduğu temettü için %15 oranında gelir vergisi stopajı ödenmelidir.
Anonim Şirket Tüzel Kişi Midir?
Bu tarz şirketler ticaret sicili işlemlerini gerçekleştirmek zorundadır. Tüm adımlar uygulandıktan ve tamamlandıktan sonra şirket tescili gerçekleştirilmiş olur. Sonrasında ise şirket tüzel kişi unvanını kazanır. Kısaca, anonim şirketler tüzel kişi olarak tanımlanmaktadır.
Anonim Şirketlerde Ortak Sayısı
Türk Ticaret Kanunu’na göre anonim şirketler bir veya birden fazla kişi tarafından kurulabilmektedir. Yani, bir şirketin en az bir veya daha fazla kişi olacak şekilde sahipliği bulunabilir. Ayrıca, bu kişiler tüzel veya gerçek kişi de olabilmektedir.
Son olarak, bu tarz şirketler maksimum 500 kişinin ortak olacağı şekilde kurulabilmektedir.
