Teknik analiz, finansal piyasaların analiz edilmesi için kullanılan en yaygın yöntemlerden birisi olma özelliğine sahiptir. Bu yöntem kripto paralar, emtia ve hisse senedi piyasaları gibi çeşitli finansal piyasalarda kullanılabilmektedir.
Teknik analize dair temel kavramları anlamak ve öğrenmek her ne kadar kolay olsa da teknik analiz hakkında uzman olmak oldukça zor bir şeydir. Özellikle teknik analiz eğitimine yeni başlamış bireyler doğal olarak bu öğrenme süreci içerisinde pek fazla hata yapma ihtimaline sahiptir. Bu hatalar iyi bir deneyim elde edene kadar pek fazla zarar verici olmasa da yüksek sermaye ile işlem yapılmaya başlandığı zaman kullanılacak sermayeye göre çok ciddi zararlara sebep olabilir. Eğer ki öğrenme süreci içerisinde çok dikkatli şekilde tecrübe elde etmez ve işlem yaparken de hatalarınızı göz ardı ederseniz bunun sonuçları çok ciddi olarak maddi hasar olacaktır. Yapılan hatalardan tecrübe edinmek ve bu hataları bir kere daha tekrarlamamak bu gibi hasarların oluşmasına engel olmaktadır.
Bu makale içerisinde teknik analizde sık olarak yapılan 7 yaygın hata hakkında bilgi bulacaksınız. Liste içerisinde yer alan bu hatalar daha önce birçok kişi tarafından yapıldığı için kendiniz de bu hataları yapmadan bilgi ve fikir sahibi olabilirsiniz.
Peki, özellikle yeni başlayan bireylerin teknik analizde sık olarak yapmış olduğu hatalar nelerdir?
Aşırı Alım-Satım İşlemleri
Aktif bir şekilde alım-satım işlemleri gerçekleştirmeye başladıktan sonra bireyler her zaman alım-satım yapma psikolojisinden etkilenmektedir. Bu çok yaygın olarak görülen bir hatadır ve deneyim düzeyi fark etmeksizin her çeşit yatırımcının bu hatayı yaptığı bilinmektedir. Teknik analiz ile işlem yapmak, çok fazla alım-satım yapmak için değil sabırla bekleyerek doğru işlemi yapmak içindir.
Finansal piyasalarda hiçbir zaman fırsatlar tükenmez ve çoğu zaman güvenilir bir işlem yapabilmek için sabırla beklemek gerekmektedir. Bazı yatırımcılar günlük olarak onlarca işlem yaparken bazı yatırımcılar tüm yıl boyunca beş veya daha az işlem yapmaktadır. Her iki yatırımcı türü de para kazanmaya ve kaybetmeye müsaittir fakat yıllık olarak az işlem yapan yatırımcı genellikle garanti kazanç fark ettiği zaman işlem gerçekleştirmektedir.
Günlük olarak alım-satım yapmasına rağmen Jesse Livermore şu sözleri söylemektedir;
‘’Para oturularak kazanılır, alım-satım yaparak değil.’’
Sırf açık işlem olsun diye açıkta işlem beklenmekten kaçınmak oldukça önemli bir davranıştır. Her zaman açık işleminizin bulunması şartı bulunmamaktadır ve fırsat kaçırdığınızı sandığınız işlemlerin de muhakkak telafi işlemleri için fırsatlar sağlayacağı olacaktır. Bazı durumlarda ise işlem yapmamak ve piyasa koşullarının durumuna göre fırsat işlemleri kollamak oldukça mantıklı bir seçenek olmaktadır. Bu sayede hem iyi bir alım-satım fırsatı elde etmiş olursunuz hem de sermayenizi korumuş olursunuz.
Bir diğer alım-satım hatası ise oldukça düşük zaman aralığına sahip grafik kullanmaktır. Daha geniş zaman aralığına sahip analiz sonuçları daha kısa zaman aralığına sahip analiz sonuçlarına kıyasla çok daha güvenilirdir. Ayrıca, kısa zaman dilimi tercih edildiği zaman daha fazla işlem yapılmasına da teşvik edici olmaktadır.
Kısa zaman dilimi içerisinde analiz yapmak ve işlem gerçekleştirmek riskli bir yöntemdir ve getiri oranı da oldukça kötüdür. Bu sebeple, özellikle yeni başlamış bireylere kısa vadeli işlemler yapması önerilmemektedir.
Fikir Değişmeyecek Kadar İnatçı Olmak
Başarılı bir yatırımcı veya trader olabilmek için sürekli olarak fikir değiştirmek ve bunu gerçekleştirmekten korkmamak da oldukça önemlidir. Piyasa koşulları ve durumları oldukça hızlı değişimler gösterebilmektedir ve bu değişimler bireylerin beklentilerini veya duygularını karşılamaz. Bu sebeple tek bir fikir sahibi olmak yerine piyasa koşullarına bağlı olarak fikir değişimi yapmaya özen göstermek oldukça önemlidir. Unutmamak gereklidir ki finansal piyasalar hiçbir zaman duygusal olarak hareket etmez ve oldukça acımasızdır.
Popüler yatırımcı Paul Tudor Jones pozisyonları hakkında şu sözleri söylemiştir;
‘’Her gün, sahip olduğum pozisyonların yanlış olduğunu varsayıyorum.’’
Beklenti ve yatırımlarınızın zayıf yönlerini tespit edebilmek için her zaman fikirlerinizin tersini de düşünmek oldukça önemlidir. Bu şekilde alacağınız kararlar daha iyi sonuçların elde edilmesinde ciddi katkı sağlayacaktır.
Teknik Analizin Olasılıklar Üzerine Olduğunu UNUTMAK
Teknik analiz, sadece olasılıkların tespit edilebildiği ve kesinlikle kesin sonuçlar ortaya koymayan bir yöntemdir. Bu da piyasanın eski fiyat hareketlerine bağlı olarak hareket edebileceğini fakat bu hareketlerin kesin olarak bu fiyatlar ile uyumlu olmayacağını kanıtlamaktadır. Teknik analiz, daha önceki piyasa verilerine göre o finansal ürünün gelecekte gerçekleştireceği fiyat hareketlerinin tespit edilmesine olanak sağlar fakat bu şekilde elde edilen tüm sonuçlar sadece birer ihtimaldir. Bu sebepledir ki teknik analiz yaparak elde edilen sonuçların kesin bir şekilde netliği bulunmamaktadır.
Teknik analiz yöntemini kullanarak alım-satım işlemleri yapacağınız zaman kesinlikle bunları da aklınızda bulundurmanız gerekiyor. Her ne kadar deneyimli bir yatırımcı olsanız da piyasanın önceki fiyat verileri ile uyumluluk içerisinde hareket edeceğini düşünmek pek doğru bir şey değildir. Teknik analiz yöntemi ile elde edilen veriler kesin sonuç elde edilecekmiş gibi kullanıldığı zaman olası bir ters hareket ile finansal kayıp riski elde edilmiş olur.
Başkalarının Fikirlerine Uymak
Herhangi bir beceri veya yetenek üzerinde uzmanlaşmak için kendinizi sürekli olarak geliştirmeniz gerekmektedir. Bu durum özellikle finansal piyasalarda geçerlidir ve bu herkes tarafından bu şekilde kabul edilmektedir. Bir diğer gerçek ise sürekli olarak değişim içerisinde bulunan piyasalar bu durumu oldukça zor bir hale getirmektedir.
Sürekli olarak güncel bilgi öğrenmek ve kendinizi geliştirmek için ise teknik analistleri ve popüler yatırımcıları takip etmek gerekmektedir. Tabii ki bunun yanında başarılı bir yatırımcı olabilmek için kendinizin başarılı yönlerini de fark etmeniz gerekmektedir. Güçlü yanlarınızı tespit ederek kendinizi daha fazla geliştirebilirsiniz. Bir kişi için mantıklı gibi görünen yöntem sizin için mantıksız gelebilir ve bu da piyasa içerisinde çeşitli getiri elde etme yöntemlerinin bulunduğunu anlam etmektedir. Kendiniz için en uygun olan yöntemi ve analiz türünü tespit etmek kesinlikle en mantıklı hareket olacaktır.
Bir başkasının analizlerine göre işlem yapmak ve bu işlemleri kendiniz analiz ederek onaylamadan işlem yapmak çok büyük bir hatadır. Elbette, birkaç kere bu şekilde başarı elde edebilirsiniz fakat bu başarının kalıcı olmayacağının bilinmesi gerekmektedir. Bu sebeple bir başka kişi veya yatırımcının fikrini değerlendirmeden önce kendi yöntemleriniz ile analiz etmek ve bu analizin sonucuna bağlı olarak işlem yapma kararı vermek oldukça faydalı olacaktır.
İntikam Alım-Satım İşlemleri Yapmak
Alım-satım işlemleri yaparak kazanç elde etmek isteyen yatırımcılar özellikle ciddi bir para kaybı yaşadıktan sonra bu zararı telafi etmek amacı ile panik alım-satım işlemleri yapmaktadır. Panik alımı veya satımı bir diğer ismi ile de intikam alım-satımı olarak bilinmektedir.
Özellikle de gün içerisinde yüksek miktarlı işlemler yapan birisi veya sürekli olarak işlem yapan birisiyseniz bu işlemleri yaparken duygusal olarak işlem yapmamanız oldukça önemlidir.
Her şey yolunda gittiği zaman veya tölere edilecek düzeyde ufak hatalar yapıldığı zaman sakin kalmak ve duyguları kontrol etmek oldukça kolaydır. Peki, işler tersine gittiği zaman veya piyasalarda panik havası oluştuğu zaman bu duyguları kontrol etmek kolay mıdır? Elbette hayır.
Teknik analiz kelimesinde bulunan analiz kelimesinden de anlaşıldığı gibi bu sadece bir analiz yöntemidir ve kesin sonuç elde edilmesi mümkün değildir. Bu sebeple işlem yaparken aceleci kararlar vermek ve bu kararlar doğrultusunda para kaybetmek hiç hoş bir şey değildir. Başarılı bir yatırımcı olmak istiyorsanız muhakkak sakin kalmayı öğrenmeli ve duygularınıza hâkim olmalısınız. Duygusal olarak işlem yapmak veya hırsınıza karşı yenik düşmek size sadece maddi olarak hasar verecektir.
Büyük bir kayıp sonrasında işlem yapmak kesinlikle kayıp miktarınızın artmasına sebep olacaktır. Bu sebeple büyük bir kayıp olması durumunda belirli bir süre işlem yapılmamalı ve yeniden sakinlediğiniz zaman analizlerinize göre işlem yapmanız oldukça önemlidir. Bu şekilde hem sermayenizi korumuş olur hem de o anlık kayıp ile oluşacak kötü duyguları atlatabilirsiniz.
Kayıpları Azaltmamak
Emtia alım-satım işlemleri gerçekleştiren popüler yatırımcı Ed Seykota kayıpları azaltmanın oldukça önemli olduğunu her fırsatta vurgulayan birisidir. Bu her ne kadar kulağa basit gibi geliyor olsa da birçok yatırımcının uyumluluk göstermekte zorlandığı bir faktördür.
Alım-satım işlemleri yapılacağı zaman ilk hedef para kazanmak değil para kaybetmemek olmalıdır. Bu sebeple açılan pozisyon boyutlarını iyi planlamak ve bu plana bağlı hareket etmek oldukça önemlidir. Özellikle alım-satım işlemlerine yeni başlamış kullanıcıların demo hesap kullanması ve giriş düzeyinde tecrübe sahibi olması oldukça önem arz etmektedir.
İşlemlerden oluşacak kayıp miktarlarını azaltmanın en önemli yöntemi ise stop-loss özelliğini kullanmaktır. Her ne kadar zarar durdurma özelliği yatırımcı için pek çekici bir şey olmasa da olası büyük kayıpların önüne geçmek için oldukça kullanışlı bir şeydir. Ayrıca, stop-loss kullanmak yapılan işlemin hatalı olduğunun kabulü olarak da düşünülebilir. Bu şekilde hatalı işlemden oluşacak her türlü zarar minimize edilmiş olur. Genellikle stop-loss kullanmayan yatırımcıların uzun vadeli süreç içerisinde zarar ettiği kanıtlanmış bir gerçektir. O sebeple zararları belirli bir boyutta kabullenmek ve işlemi kapatmak oldukça faydalı bir davranış olacaktır.
Olağan Dışı Piyasa Koşullarını Düşünmemek
Bazı durumlarda teknik analiz yöntemi yanıltıcı olabilir ve piyasanın tam tersi yönde bir pozisyon açmanıza sebep olabilir. Bu durum genellikle beklenmeyen piyasa koşulları ile gerçekleşir ve işlemlerin hatalı olarak açılmasına sonrasında ise zarar boyutunun büyümesine sebep olur. Piyasada oluşabilecek ters hareketler ve dengesizlik olağan dışı hareketlerin görülmesine ve teknik analiz yapılmasına rağmen zarar edilmesine sebep olabilir.
Piyasa koşullarının beklentilerin tersi durumunda hareket etmesi her ne kadar para kaybetmenize sebep olacak olsa da kayıplarınızı minimize etmek için olağan dışı karar almanıza sebep olacaktır. Bu gibi durumlarda duygusal davranmak ve hüzünlü bir şekilde ekran takibi yapmak yerine doğru hamle ile pozisyonunuzu kapatmak ve minimum zarar ile işlemi sonlandırmak kesinlikle faydalı bir çözüm olacaktır.
Teknik analiz her ne kadar oldukça önemli bir şey olsa da bazı durumlarda hatalı işlemlerin açılmasına sebep olabilir. Bu sebeple yapılan hataların erken olarak fark edilmesi ve buna göre yeni karar üretilmesi oldukça önemlidir. Finansal piyasalarda işlem yapmak ve kazanç sağlamak oldukça zor bir şeydir. O sebeple bu gibi hataları yapmaktan kaçınmalı ve sermaye kontrolünü en az risk ile devam ettirmek gerekmektedir.
