Finansal piyasalar trendler şeklinde hareketlerini gerçekleştirmektedir. Daha iyi yatırımlar yapabilmek ve işlemlerden daha fazla verim elde edebilmek için bu trendlerin farkları hakkında bilgi sahibi olmak oldukça önemlidir. Bu farklar olası farklı piyasa koşullarına göre hareket edilebilmesi için bilinmelidir ve işlemler piyasa trendine göre yapılmalıdır. Mevcut piyasa trendi hakkında fikir sahibi olmayan bireyler her zaman kazanç sağlayacak işlemler gerçekleştiremez.
Piyasanın genel olarak takip ettiği yön piyasa trendi olarak adlandırılmaktadır. Ayı piyasasında fiyatlar genel olarak düşüş trendi içerisindedir. Ayı piyasası, özellikle piyasalarda yeterli tecrübe sahibi olmayan veya yeni başlamış kişiler için koşulları oldukça zorlaştıran ve sermaye kaybının gerçekleşmesine sebep olan sezonlardır.
Ayı Piyasası Nedir?
Ayı piyasası, finansal ürünlerin düşüş trendi ile hareket ettiği dönem olarak tanımlanabilir. Ayı piyasaları özellikle yetersiz tecrübe sahibi veya finansal piyasalara yeni giriş yapmış yatırımcılar için yüksek risk barındırmaktadır. Ayı piyasaları bireylerin çok ciddi sermaye kaybı yaşamasına sebep olabilir ve daha da kötü durumda bireyin finansal piyasalardan korkmasına sebep olabilir.
Alım-satım yapan bireyler arasında kullanılan yaygın bir söz vardır ve şu şekildedir;
“Yukarı çıkarken merdivenle, aşağı inerken asansörle”
Bu sözün anlamı ise yukarı yönlü fiyat değişimlerinin yavaş ve istikrarlı olarak gerçekleştiği fakat aşağı yönlü fiyat değişimlerinin oldukça hızlı gerçekleştiğidir. Peki, neden böyle oluyor? Piyasalar düşüş trendi içerisinde olduğu zaman bireyler mevcut kâr marjlarını realize etmek için pozisyonlarını kapatmakta veya zarar durumunda ise minimum düzeyde zarar etmek için pozisyonlarını kapatmaktadır.
Piyasadan hemen çıkmak isteyen milyonlarca yatırımcının satış gerçekleştirmesi sonucunda da düşüş trendi hızlanır ve ayı piyasası dönemine tam anlamı ile giriş yapılmış olur. Bu durum domino etkisi olarak da bilinmektedir. İlk başta başlayan küçük satış dalgaları daha büyük satış dalgalarının gerçekleşmesine ve bu etkinin gittikçe büyümesine sebep olur. Ayrıca, bu dönem içerisinde yatırımcılar tarafından yüksek kaldıraç oranı tercih edilirse fiyatların düşüş eğilimi de çok ciddi şekilde hızlılık gösterir. Özellikle likidasyon gerçekleşen pozisyonlar bu satış dalgası için çok ciddi bir etkiye sahiptir.
Ayı piyasası döneminin yaşandığı süreç içerisinde yatırımcılar ayı yönlü olarak hareket eder ve fiyatlarda daha fazla düşüş gerçekleşmesi beklentisi oluşur. Bu eş zamanlı olarak piyasa duyarlılığının da düşük olduğunu ifade etmektedir. Ayı piyasası süreci içerisinde tüm yatırımcılar kısa pozisyonlar açmaz ve trend dönüşü umudu ile uzun pozisyon denemesi gerçekleştiren yatırımcılar görülebilir. Bu da bu süreç içerisinde tüm yatırımcıların ümitsiz olmadığını ve olası bir trend dönüşü beklentisi olduğu anlamını ifade edebilir.
Ayı Piyasası Örnekleri
Özellikle kripto para yatırımcıları çok iyi bilir ki 2017 yılının sonunda başlayan ve 2018 yılının ilk iki aylık süreci içerisinde devam eden bir boğa piyasası dönemi yaşanmıştı. Bu dönem sonrasında ise çok daha uzun süren ve çok daha fazla can yakan bir ayı piyasası dönemi yaşanmıştı. Bu süreç içerisinde Bitcoin yaklaşık olarak %80, diğer alternatif kripto paralar ise %90 oranında değer kaybetmiştir. Ayrıca, bu süreç öncesinde de 2014 yılında yine bir ayı piyasası trendi gerçekleşmiş ve Bitcoin %86 civarında değer kaybetmiştir.
Ayı piyasası sürecinin bilinen diğer örnekleri ise 2008 Finansal Krizi, Büyük Bunalım ve Covid-19 virüsü ile oluşan hisse senedi çöküşüdür. Özellikle geçtiğimiz sene gerçekleşen pandemi süreci ile oluşan finansal kriz birçok yatırımcının çok ciddi zarar etmesine sebep olmuştur.
Ayı Piyasası ve Boğa Piyasası Farkları Nelerdir?
Bu iki piyasa trendi arasındaki fark çok nettir. Boğa piyasası trendi piyasaya hâkim olduğu zaman fiyatlar yükseliş eğiliminde olur fakat ayı piyasası trendi piyasaya hâkim olduğu zaman fiyatlar düşüş eğiliminde olur. Bir diğer önemli fark ise ayı piyasası trendi içerisinde fiyatların sadece düşüş eğiliminde olmamakla birlikte yatay trend içerisinde de hareket edebildiğidir. Bu gibi durumda fiyatlar ciddi dalgalanmalar gerçekleştirmez ve alım-satım işlemlerinin hacmi oldukça düşük olur. Bu durum her ne kadar boğa piyasası içerisinde de görülüyor olsa da ayı piyasasında çok daha fazla gerçekleşmektedir. Sonuç olarak fiyatların uzun süre düşüş trendine ayak uydurması birçok yatırımcı için çekici bir durum değildir.
Dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli faktör ise ayı piyasası trendinde kısa pozisyon açmanın mümkün olup olmadığıdır. Bu piyasa koşullarında fiyatlar yatay bir seyir sergileyebileceği için kesin olarak emin olmadıktan sonra kısa pozisyon açmak doğru olmayacaktır. Ayrıca, bu süreç içerisinde hemen hemen eşit oranda uzun ve kısa pozisyonların açılması da piyasanın yatay bir seyir izlemesine sebep olabilir.
Ayı Piyasalarında Nasıl Alım-Satım Yapılır?
Bu piyasa trendi süreci içerisinde kullanılabilecek en basit ve sade strateji nakitte kalmak olacaktır. Düşüş trendinin devam etmesi olası bir alım işlemi sonucunda zarar edilmesine sebep olabilir. Trend devam ettiği sürece alım yapmak her ne kadar doğru bir şey olmasa da olası trend dönüşlerinde düşük fiyat seviyeleri değerlendirilebilir ve alım işlemleri yapılabilir.
Ayrıca, uzun vadeli yatırımcı veya alım-satım işlemleri gerçekleştiren birisiyseniz bu süreç içerisinde alım işlemleri yapabilir ve uzun süre bu finansal ürünleri yatırım sepetinizde bekletebilirsiniz. Bu gibi işlemler ile para kazanan kişiler ayı piyasası içerisinde oluşan fiyatlara göre alım-satım yapmak zorunda değildir çünkü buradaki amaç uzun vadeli süreç içerisindeki değişimlerden kazanç elde etmektir.
Yatırım ve alım-satım işlemleri gerçekleştirmek için piyasa trendini takip etmek oldukça önemlidir. Ayı piyasası süreci boyunca ise fiyat düşüşlerini kısa pozisyonlar ile değerlendirebilir ve fiyat düşüşlerinden de kazanç elde edebilirsiniz. Bununla birlikte kısa vadeli işlemler için düşük kâr marjı alım-satım işlemleri de kısa pozisyonlar ile gerçekleştirilebilir. Buradaki temel fikir piyasa trendi ile doğru orantılı olarak işlem gerçekleştirmektir. Trend tersi yönünde yapılan işlemler genellikle likidasyona veya stop-loss kullanımına sebep olur.
Piyasa trendi eğer ki ayı piyasası yönünde ise ters yönde alım-satım yapmak için uzun pozisyon açmak gerekmektedir. Sıçrama noktasında yapılan bu işlemler ‘’ayı piyasası yükselişi’’ veya ‘’ölü kedi sıçraması’’ olarak tanımlanmaktadır. Bu hareketin gerçekleştiği süreç içerisinde fiyatlarda ciddi oranda volatilite meydana gelebilir.
Unutulmaması gereken bir şey var ki o da henüz ayı piyasasının son bulmadığı ve fiyatların bu sıçrama sonrasında yeniden düşüş trendine geri dönebileceğidir. Bu sebeple ayı piyasası trendinin hâkim olduğu süreç içerisinde açılacak olan uzun pozisyonlar uzun süre bekletilmemeli ve ideal fiyatta kapatılmalıdır. Eğer ki bu pozisyonlar bu trend içerisinde uzun süreli olarak açık bırakılır ise çok ciddi zararların oluşmasına sebep olabilir. Bu sebeple bu fiyat dalgalanmalarını değerlendirmenin oldukça riskli olduğu bilinmeli ve buna göre işlem gerçekleştirilmelidir. Ciddi piyasa deneyimine sahip olan yatırımcıların bile bu süreç içerisinde zarar etmesi oldukça muhtemel bir şeydir.
Kısaca, ayı piyasasında düşüş trendi gerçekleştiğinden dolayı yatırımcıların kısa pozisyonlar açması veya nakit parada beklemesi oldukça önemlidir. Bu hem fiyat gerilemelerinden getiri elde etmek için oldukça uygun bir fırsattır hem de daha iyi fırsatların elde edilmesi için oldukça önemli bir fırsattır. Unutulmaması gereklidir ki piyasa trendini takip ederek alım satım yapmak her zaman daha garanti kazanç elde edilmesine veya sermayenin daha kolay şekilde korunmasına yardımcı olmaktadır.
