Karşılıksız Çek Nedir? Nasıl Tahsil Edilir?

Çek, iş dünyası ve ticaret piyasası içerisinde oldukça geniş kullanım alanına sahip ödeme aracıdır. Yapılan herhangi bir hizmet veya ürün satışı için çek ile ödeme alacak kişilerin oldukça dikkatli olması gerekmektedir. Bunun sebebi ise bazı zamanlarda alınan bu çeklerin karşılıksız çıkması ihtimalidir.

Karşılıksız çek, en basit tanım ile çek sahibi kişinin banka hesabı içerisinde yeterli bakiyesinin bulunmamasıdır. Bir diğer tanımlama ile alacaklı kişinin hizmet veya ürün karşılığında almış olduğu çekin bedelinin alınamaması olarak belirtilebilir. Bu durum ise tıpkı önceki cümlede de belirtildiği gibi çek sahibi kişinin banka hesabında yeterli bakiyesi bulunmamasından kaynaklanmaktadır. Bu sebepledir ki özellikle ürün veya hizmet satışı bir kişiye veya işletmeye ilk defa yapılmış ve ödeme yöntemi olarak çek kullanılmış ise bu çekin karşılığı banka tarafından teyit edilmelidir. Karşılıksız çekin tahsil edilebilmesi için birkaç farklı yöntem bulunmaktadır.

Karşılıksız Çek Nedir?

Karşılıksız çek, banka tarafından ‘’Ödenmemiştir’’ ibaresini içeren mührün vurulması sonrasında mevcut çeke verilen tanımlamaya ait isindir. Bankalar, herhangi bir karşılığı bulunmayan çekleri bu şekilde belirtmektedir. Karşılıksız çek yazmak yasal bir suçtur ve çeşitli cezai yaptırımları bulunmaktadır. Eğer ki alınan bir çek karşılıksız ise ve çeki alan taraf 6 ay içerisinde şikâyette bulunur ise Cumhuriyet savcısı tarafından çeki yazan kişi hakkında çek hesabı açma ve çek düzenleme yasağı getirilir. Böyle bir durumda çek sahibi elinde bulunan tüm çek yapraklarını da bankaya iade etmek zorundadır.

Çek yasağının kaldırılabilmesi için çek sahibi kişinin karşılıksız çek tutarına ek olarak gecikmeden kaynaklı oluşan faizi ödemesi gerekmektedir. Ayrıca, çek yazan kişi diğer bireyin olası zararlarını da karşılamak zorundadır.

Her ne kadar konu ile bağımsız olsa da sahte çek kavramının bilinmesi ve karşılıksız çek ile karıştırılmaması gerekmektedir. Karşılıksız çek, banka tarafından düzenlenen bir evraktır ve çek sahibinin çek tutarını ödeyememesi ile karşılıksız olarak adlandırılmaktadır. Sahte çek ise tamamen kalpazanlık ile oluşturulmaktadır. Sahte çek ile piyasada bulunmakta olan bir çek taklit edilmekte ve farklı basım yöntemleri kullanılarak çek defteri basılması sonucunda insanların dolandırılması ile sonuçlanmaktadır. Sahte çekler için uygulanmakta olan cezai yaptırımlar oldukça ağırdır.

Çek Neden Karşılıksız Olur?

Çek kullanımında üç farklı taraf bulunmaktadır. Bunlardan birisi çeki yazan kişi yani keşidecidir. İkincisi ise alacaklı yani hamildir. Üçüncüsü ise çek üzerinde yer alan transferi alacaklı ile verecekli kişi arasında transfer etmekle sorumlu bankadır.

Herhangi bir çekin karşılıksız çıkması durumu ise vade süresi gelen çekin keşidecisinin hesabında bu çeki karşılayacak tutar bulunmamasıdır. Bir çekin karşılıksız olduğunun belirlenebilmesi için hamilin yani alacaklı kişinin tam gününde çeki bankaya ibraz etmiş olması gerekmektedir.

Karşılıksız Çek Nasıl Tahsil Edilir?

Karşılıksız çekin tahsil edilebilmesi için öncelikli olarak banka tarafından çekin üzerine karşılıksız olduğuna dair bir mühür vurması gerekmektedir. Karşılıksız çekin aslı banka tarafından alınacağı için hukuki işlem başlatacak birey veya işletmelerin bankadan çekin örneğini talep etmesi gerekmektedir. Bu işlem sonrasında ise karşılıksız çek örneği ile birlikte icra dairesine başvuru yapılması ve icra takibinin başlatılması gereklidir.

Karşılıksız Çek İcra Takibi Nasıl Yapılır?

İcra takibi hakkında başvuru yapılması sonrasında borçlu taraf ödeme emri ile karılaşacaktır. Bu emir metni içerisinde alacaklıdan belirli bir süre içerisinde borcun ödenmemesi durumunda haciz yolu ile tahsilatın yapılacağı bildirilir. Çeklerin kambiyo senedi olarak sınıflandırılması nedeni ile gönderilmiş icra emrine itiraz edilebilmesi için 5 gün tanınmaktadır. Eğer ki bu süreç içerisinde borçlu taraf herhangi bir itirazda bulunmaz ise icra takibi kesinleşmektedir. Bu kesinleşme sonrasında ise mevcut borcun haciz yolu ile tahsil edilebilmesi için başvuruda bulunulması gerekmektedir.

Haciz, borçlu kişinin mevcut mal varlığına el konulması ve bu malların satılarak alacaklı kişiye borcun ödenmesi anlamını ifade etmektedir. Haciz işleminin gerçekleşmesi durumunda çek üzerinde belirtilen tutara ek olarak çek ödeme tarihinden itibaren belirlenen gecikme faizi, icra takibi için yapılmış masraflar ve avukat giderleri de tahsil edilmektedir. Tabii bu ek tutarlar çek üzerinde yer alan tutarın binde üçünün aşmayacak şekilde koşullandırılmıştır. Bu şartlar doğrultusunda bu ek masrafların da talep edilmesi mümkündür.