İpotek, genel olarak yüksek tutarlı banka borçlanmalarında talep edilen oldukça önemli bir araçtır. Faiz karşılığı ile yasal olarak borç verme hakkına sahip olan bankalar veya diğer işletmeler verilen borcun tahsilatını garantiye alabilmek adına bazı yöntemlere başvurmaktadır. Bu yöntemler arasında ise ipotek oldukça popülerdir. İpotek kelimesi için en uygun ve en sade tanım, ödenmesi taahhüt edilmiş borçların karşılığına nazaran taşınmaz tapu mallarının üzerine konulan şerhtir. Eğer ki borcu alan taraf bu borcu ödemez veya ödeyemez ise borç veren taraf ipoteği bulunan taşınmaz malı satışa çıkartma hakkına sahip olur ve bu satış ile de borç tahsilatı gerçekleşir.
İpotek ile ilgili tüm yasal kurallar Türk Medeni Kanunu’nda belirtilmiştir. Bir diğer yandan borcu alan kişinin borç ödemesini gerçekleştirmesi ile ise ipotek kaldırılır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli detay ise ipoteklerin kendiliğinden kalkmama özelliğine sahip olmasıdır. Geçerli ipoteğin kaldırılabilmesi için tapu sahibi tarafından bazı hususların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu sebepledir ki ipoteğin nasıl kaldırılacağı hakkında bilgi sahibi olunması daha sonra problem yaşanmaması adına oldukça önemlidir.
İpotek Nedir?
Finans şirketlerinden, şahıslardan, bankalardan veya tüzel kişilerden borç alınacağı zaman eğer ki borç tutarı yüksek ise bu gibi durumlarda ipotek talebi gerçekleşmektedir. Verilen borcun tahsil edilebilmesi için ipotek oldukça önemli bir güvencedir. Daha basit tanım ile ipotek, alınan borca karşılık rehin verme işlemidir. İpotek kurma işlemi sadece taşınmaz mallar üzerinde gerçekleştirilebilir. Buna ek olarak bu işlem sadece tapu müdürlüklerinde gerçekleştirilebilmektedir.
Tapu tarafından üzerine ipotek şerhi konulmamış taşınmaz mallar yasal anlamda ipotek edilmiş satılmamaktadır. Ayrıca, bu işlem noter huzurunda gerçekleştirilmiş olsa bile tapu müdürlüğünde gerçekleştirilmemiş olması sebebi ile yasal olarak hiçbir geçerliliğe sahip olmamaktadır.
İpotek kurma işleminin gerçekleştirilebilmesi için her iki tarafında kimlik bilgileri ve ipoteği gerçekleşecek taşınmaz mala ait tapu belgesi gerekmektedir. Taraflardan birisinin tüzel kişi olması durumunda ise imza sirküleri, ticaret sicil belgesi örneği, yetki belgesi, güncel faaliyet belgesi, kaşe örneği ve vergi levhası fotokopisinin işlem sırasında sunulması gerekmektedir. Ayrıca, belediyeden tahsil edilecek emlak değer beyannamesinin de sunulmuş olması bu ipoteğin borç tutarını karşıladığını kanıtlaması açısından oldukça önemlidir. Tüm bunlara ek olarak eğer ipotek işlemi yasal temsilciler aralığı ile gerçekleşecek ise vekalet belgesinin de sunulması gerekmektedir.
Sunumu gerçekleştirilen tüm evraklar Tapu Sicil Müdürlüğü tarafından değerlendirilir ve sonrasında ise olumlu karar alınması durumunda taşınmaz mala ait tapu belgesine ipotek şerhi düşürülür. Bu şerh düşürmesi sonrasında ise borç veren kişi veya kuruma bu borcu tahsil edememesi durumunda taşınmaz mal üzerinde satış hakkı tanınmış olur.
Hangi Durumlarda İpotek Kurulur?
İpoteğin tanımı sonrasında ne gibi durumlarda bu yönteme başvurulduğu hakkında da bahsetmek gerekmektedir. İpotek işlemlerine en çok talep bankalar tarafından gösterilmektedir. Özellikle konut kredisi gibi yüksek tutarlı krediler için ödemenin geri alınacağına dair güvencenin bulunması amacı ile kullanılmaktadır. Eğer ki borç alan kişi veya kurum bu borcu ödeyemez ise banka o ipoteğin bulunduğu tapunun satışını gerçekleştirir ve borcun tahsilatını gerçekleştirmiş olur. Konut kredilerine ek olarak tutarın yüksek olduğu tüm borç çeşitleri için de ipotek yöntemine başvurulmaktadır. Özellikle küçük tutarlı kredilerde ise bu yöntem pek fazla tercih edilmemektedir.
Bankalara ek olarak şirketler veya şahıslar da borç alma-verme işlemleri için ipotek yöntemini kullanabilmektedir. Borç veren taraf bu şekilde borcun tahsil edilmesini garanti altına almış olur. Tıpkı bankaların yaptığı gibi eğer ki alacaklı taraf borcu tahsil edemezse üzerinde ipoteği bulunan taşınmaz malı satıp alacağını temin edebilir. Ayrıca, gecikme süresinin de göz önünde bulundurulması ile bu gibi durumlarda gecikme faizi de hesaplara dahil edilmektedir.
İpotek Nasıl Kaldırılır?
İpotek kaldırma işlemi birkaç farklı şekilde gerçekleştirilebilmektedir. İpoteğin kaldırılabilmesi için öncelikli olarak ipoteğin güvence amaçlı alındığı borcun tamamının ödenmiş olması gerekmektedir. Borç ödemesinin gerçekleştirilmesi sonrasında ise ipotek fek yazısı ile birlikte Tapu Sicil Müdürlüğü’ne başvuru gerçekleştirilmelidir. İpotek fek yazısının borç veren kişi veya kurum tarafından hazırlanmış olması gerekmektedir. Fek yazısı, borcun tamamının tahsil edildiğini ve ipoteğin kaldırılmasında herhangi bir sıkıntı bulunmadığını belirten yazıya verilen isimdir. Tapu Sicil Müdürlüğü, bu yazının alınması sonrasında genellikle iki hafta içerisinde ipoteği kaldırmaktadır.
Tüm bu prosedüre rağmen bazı zamanlarda aksaklıkların yaşandığı ve borcun ödenmesine rağmen ipoteğin kaldırılamadığı da olmaktadır. Böyle bir durumda ise ipotek kaldırma davası açılarak taşınmaz mala ait ipoteğin kaldırılması talep edilmelidir.
