Cari açık, ithalatın ihracattan daha fazla olması durumunda gerçekleşen durumdur. Dış ticaret dengesi üzerinde negatif sonuç elde edilmesi açık olarak isimlendirilmektedir. İthalat gerçekleştirebilmek için yabancı para birimi kullanılması gerekir ve ülkeler arasında ticaret yapılırken olası bir döviz açığı likidite sorunlarına sebep olabilmektedir. Bu durum, ekonomide farklı bir yolun oluşmasına sebep olmuş ve kredili ödemeler sisteminin meydana gelmesine sebep olmuştur.
Cari denge sağlandığı zaman dış ticaret ödemelerinin yapılmasında herhangi bir sorun görülmemektedir. Ülke yönetimlerinin özel sektörün yükünü hafifletmek amacı ile kamusal dış borç uyguladığı ve bu şekilde yatırım fonlarının yaratılmış olunduğu bilinmektedir. Oluşturulan bu yatırım fonları ihtiyaç olunan likidite sorunlarının çözümlenmesi için büyük bir önem arz etmektedir.
Kısa süreli cari açık veren bazı ülkelerin bu durumu ekonomi politikası olarak kullandığı da görülmektedir. Bu şekilde ülkeler de faiz yükünü kısa vadeli süreç için çözüme kavuşturmuş olmaktadır.
Cari Açık Nelerden Oluşur?
Dış ticaret dengesine dahil edilen bütün gelir ve giderler ayrı ayrı olacak şekilde izlenmektedir. Elde edilen verilere göre dış ticarete yön verebilecek ihracat ve ithalat değişiklikleri gerçekleştirilmektedir. Cari açık hesaplanırken ise dört farklı hesap ayrı ayrı olacak şekilde gerçekleştirilmektedir. Bunlar mal piyasa dengesi, hizmet piyasa dengesi, transfer ödemeleri ve yatırım fonları olarak bilinmektedir. Hepsi bir araya geldiği zaman ise elde edilen sonuç ile cari dengeye ulaşılması hedeflenmektedir.
Cari açık hesaplaması için kullanılmakta olan dört hesap kendi aralarında farklı özelliklere sahiptir. Cari dengenin oluşmasında en önemli rol sahibi olan hesap türü ise mal piyasasında dengenin oluşmasıdır. Ülkelerin gelişmişlik düzeyine bağlı olarak dış ticaret üzerinde farklı hacimler görülmektedir. Örneğin, gelişmekte olan ülkelerin cari dengesi mal piyasası üzerinden gerçekleşirken gelişmiş ülkelerin ise hizmet piyasası ve transfer ödemeleri üzerinden gerçekleşmektedir. Fakat, cari açık kesinlikle ülkelerin gelişmişlik düzeyi hakkında bir fikir vermez ve karar alınmasında etkili olmaz. Cari denge üzerinde gerçekleşen hesaplara bağlı olarak ülkelerin gelişmişlik düzeyi hakkında bilgi ve fikir sahibi olunabilir.
Carı Açık Nasıl Kapatılır?
Bir ülkenin ithalat ve ihracatları eğer ki maliye ve para politikasına uygun şekilde gerçekleşmez ise ülke ekonomisi bu durumdan olumsuz olarak etkilenmektedir. Satışı gerçekleşen ürün ve hizmetlerin karşılığında eğer ki gelir elde edilmez ise dış ticaret dengesinde dengesizlik oluşacaktır. Böyle bir durumun gerçekleşmesi ile bazı ekonomi politikaları kullanılarak bu dengenin sağlanması hedeflenmektedir. Ayrıca, ülke içerisinde gerçekleşen üretime bağlı olarak da cari dengenin sağlanması mümkündür. Dengenin sağlanabilmesi için geleneksel olarak kullanılan yöntem ise ihracatı arttırarak ithalatı azaltmaktır. Genellikle popüler olan bir diğer yöntem ise ithalatı gerçekleştirilen ürün ve hizmetlerin muadillerinin ülke içerisinde üretilmesidir. Özellikle Çin hükümeti kullanılan bu yöntem ile cari açığını dengelemiş hatta cari açık fazlalığı vermeyi de başarmıştır.
Cari açık her ne kadar ülke ekonomisi için ciddi bir sorun gibi görünmüyor olsa da özellikle likidite sorunu bulunan ülkelerin ekonomisi üzerinde ciddi bir olumsuz etkiye sahiptir. Cari açık sebebi ile likidite sorunu yaşayan ülkelerin dışa bağımlı duruma geldiği de bilinmektedir.
