ICO, Inital Coin Offering kelimelerinin kısaltması ile oluşan kripto para terimidir ve Türkçe karşılığı da İlk Coin Arzı olarak bilinmektedir. En yaygın kullanım alanı ise blockchain platformları ve henüz hizmetlerini tam olarak geliştirememiş projelerdir. ICO projeleri genellikle Bitcoin ve Ethereum ile ödeme kabul ediyor olsa da bazı projelerin diğer kripto paralar ile veya banka transferi gibi ödeme yöntemleri ile ödeme kabul ettiği de görülmektedir.
ICO yatırımcıları, projenin başarılı olacağına ve tokenin başarılı olacağı beklentilerine dayalı olarak yatırım yapar ve buradan getiri elde etmeyi hedefler. Bir diğer tanımlama ile belirli projelerin erken yatırımcıları olarak iyi bir yatırım geliri (ROI) elde etmeyi hedeflerler.
ICO Nasıl Çalışır?
Her ne kadar ICO ile IPO (Halka Arz) birbirine benzetiliyor ve kıyaslanıyor olsa da aslında yapılan bu benzetme ve kıyaslamalar oldukça yanlıştır. IPO’lar genellikle bilinen şirketlerin kendilerine fon yaratmak amacı ile bir kısmını yatırımcılara satması ile gerçekleşir fakat bu durumun aksine ICO’lar proje ve şirketlerin ilk kurulum aşaması içerisinde para toplamak amacı ile gerçekleşmektedir. Ayrıca, ICO yatırımcıları o proje veya şirketin belirli bir kısmına sahip olmaz. Yani, ICO yatırımcıları şirket veya proje ortağı değildir.
Genellikle birçok ICO tokenleri Ethereum ağı üzerinde yaratılmaktadır ve bu sebeple ERC-20 standartlarına uygun şekilde yaratılmaktadırlar. Birçok ICO projesinin Ethereum ağı üzerinde yaratılması sebebi ile genellikle bu tarz projelerin tokenleri ERC-20 tokeni olarak bilinmektedir. Tabii ki token yaratma işlemi sadece Ethereum ağında değil bazı diğer kripto para ağlarında da gerçekleşebilmektedir. Ayrıca, tam anlamı ile kendi ağına sahip olan ICO projelerinin de gerçekleşmesi mümkündür.
ERC-20 tokenlerini baz almak gerekirse, herhangi bir şirket veya kuruluş kendi dijital tokenini yaratmak ve yatırımcılar ile buluşturmak için Ethereum akıllı kontratlarını kullanabilmektedir. ERC-20 protokolü, bir şirket veya kuruluşun Ethereum ağında token yayınlayabilmesi için belirli kurallar ve şartlar sunmaktadır. Bu kurallara uyumun sağlanması ise güven sistemine dayalı değil, akıllı kontratlar sayesinde gerçekleşir.
Girişimci ve proje sahibi bireyler faaliyetlerini gerçekleştirmek için ilk adımı attığı zaman kendi projeleri için token oluşturabilir ve ICO gerçekleştirerek piyasa yatırımcılarının projelerine destek olmasına çağrıda bulunabilir. Bu durum genellikle proje hedefleri ve yol haritasının paylaşıldığı whitepaper (beyaz kâğıt) oluşumu ile gerçekleşmektedir.
Whitepaper içeriği oldukça önemli bir detaydır çünkü yatırımcılar buradan proje hakkında ve projenin geleceği hakkında bilgi sahibi olmaktadır. Bu sebepledir ki gerçekten bilgili yatırımcılar whitepaper’ı oldukça detaylı incelemekte ve sonrasında ICO projelerine yatırım yapmaktadır.
Şirketler Neden ICO Yapar?
ICO, henüz hayata geçmemiş bir proje için çok iyi ve etkin bir fon toplama yöntemi olabilme özelliğine sahiptir. Özellikle yeni girişimler için sermaye yaratma konusunda başvurulan en kolay ve yeterli sermayenin toparlanmasını sağlayacak bir yöntemdir. Normal şartlar altında, bu yöntem kullanılmadan yeni bir şirket veya proje için fon bulmak oldukça zor ve zahmetli bir şeydir. Ayrıca, banka ve diğer finansal hizmet sağlayan şirketlerin sadece Whitepaper bilgilerine dayanarak kredi sağlama ihtimali neredeyse yok denecek kadar azdır fakat ICO ile bu problemin sorunu çözülebilmektedir. Özellikle kripto para piyasalarında denetim olmaması sebebi ile birçok şirket için de oldukça fazla avantajı bulunan bir yöntemdir.
Günümüzde kripto paraların ve blockchain teknolojisinin gittikçe popülerliğinin artması, düşük masraf ve kullanıcıya kolay erişimin bulunması sebebi ile birçok yeni proje ve şirket tarafından ICO yöntemi tercih edilmektedir.
Herkes ICO Yapabilir Mi?
Aslında evet. Doğru bir yönlendirme ve bilgi kılavuzu ile herkes kendine ait bir token yaratabilir ve ICO gerçekleştirebilir. Fakat böyle bir durumda yatırımcıların ilgisini çekebilmek için gerçekten başarılı bir Whitepaper hazırlamak ve bazı güvenceleri yatırımcıya sağlamak gerekmektedir. Ayrıca, token yaratmak isteyen tüm kullanıcıları ileri düzey blockchain bilgisine sahip olması da gerekmektedir. Bu da aslında herkesin token yaratamayacağının ve ICO yapamayacağının kanıtıdır fakat en temelde sorunun cevabını vermek gerekirse, evet herkes ICO gerçekleştirebilir. Bir diğer yandan tüm dünyada olmasa da bazı devletler ICO projeleri için belirli mevzuat hazırlamıştır. Bu sebeple token yaratıp ICO projesi gerçekleştirmeden önce muhakkak hukuki olarak gerekli araştırmaların da yapılması oldukça önemlidir.
Başarılı bir ICO gerçekleştirebilmek için proje hakkında tüm detaylar yatırımcı ile paylaşılmalı, nasıl bir yol haritası takip edileceği hakkında bilgi verilmeli ve girişim fikrinin mantıklı olması gerekmektedir. Ayrıca, proje harcamaları ve geliştirmeleri sürecinde de tamamen şeffaf olmak oldukça önemlidir. ICO projeleri ile başarıya ulaşabilmenin bir diğer önemli yanı ise doğru ve etkileşimi yüksek şekilde pazarlama yapmaktır.
ICO Regülasyonları
Özellikle 2017 boğa sezonu içerisinde ICO projelerinin popülaritesinin çok hızlı artması sebebi ile ve ICO projelerinin sayısının çok artması sebebi ile bu projeler bazı denetleyici birimlerin radarına takılmıştır. Bu sebeple de ICO projeleri için regülasyonlar özellikle bugünlerde oldukça sıcak bir madde haline gelmeyi başarmıştır.
ICO projeleri için regülasyon henüz yapılmaması gereken bir şeydir ve mevcut regülasyonlar ülkeler arasında değişiklik göstermektedir. Özellikle gittikçe artan regülasyon önlemleri, ICO projeleri ile fon toplama işleminin önüne engel olabilir. Bir diğer yandan regülasyonlar sebebi ile yatırımcılar da ICO projelerine eskisi gibi rahat bir şekilde yatırım yapmayabilir ve bu da projeler için çok büyük bir dezavantaj olacaktır. Bir diğer bakış açısına göre ise regülasyonlar abartılmadığı sürece ICO projeleri için oldukça destekleyici olabilir. Çünkü devletler tarafından regülasyon sağlanan finansal piyasalarda güven daha yüksek olmaktadır.
Güney Kore ve Çin her ne kadar ICO’ların yasadışı bir yöntem olduğunu savunuyor olsa da Amerika Birleşik Devletleri gibi birçok büyük devlet bu konu hakkında oldukça detaylı bildiriler yayınlamıştır. Bu bildirilerde ise yatırımcının sorumluluğun tamamını üstlendiği ve herhangi bir yasadışı durum olmadığı belirtilmiştir. Ayrıca, SEC tarafından yapılan bazı açıklamalarda da ICO projelerinin bir kısmının federal menkul değer olabileceği de ifade edilmiştir.
ICO Neden Önemlidir?
ICO’lar henüz gerçekleşmemiş veya ilk adımı atılmış projelerin yatırımcılara ulaşarak daha kolay fon toplayabileceği için oldukça önemlidir ve yeni proje gelişimi için oldukça faydalıdırlar. Bir diğer yandan başarılı projeler ile ve her geçen gün daha fazla fon toplamayı başaran projeler sayesinde kripto paralarda daha fazla popülarite kazanmaktadır.
ICO projeleri tabii ki hep olumlu yönlere sahip değildir. Olumsuz yönleri de bulunan ICO’lar, pek fazla regülasyon bulunmaması nedeni ile dolandırıcılar tarafından da kullanılmakta ve yatırımcılar mağdur edilmektedir. Bu her ne kadar ICO projeleri için kötü bir etki yaratıyor olsa da oldukça başarılı projelerin gerçekleşmesi sebebi ile iyi bir fikir sahibi olan projelere yatırımcının güveni oldukça yüksek oluyor.
ICO, finansal piyasalar içerisinde alışılmış fon toplama yöntemlerine göre oldukça kullanışlı bir alternatiftir ve diğer yöntemlere göre kıyaslandığı zaman daha kolay bir yöntem olma özelliğine de sahiptir. Bu sebeple de oldukça popüler olmuştur.
