Trend çizgileri, finansal piyasalarda grafikler üzerine çizilmekte olan eğrilere verilen isimdir. Belirli fiyat verilerinin bir birisine bağlanmasını ve alım-satım yapan yatırımcı veya traderların piyasa trendi hakkında fikir sahibi olabilmesine yardımcı olmaktadırlar. Bu çizgiler, teknik analizin en temel araçlarından birisi olarak kabul edilmektedir.
Trend çizgileri yoğun olarak türev, foreks, menkul kıymetler ve kripto para piyasalarında kullanılmaktadır. Bu çizgiler en temelde destek ve direnç çizgileri gibi çalışmaktadır fakat yatay olarak çizilmezler. Bu çizgiler, eğrilerden meydana gelmektedir. Bu sebeple pozitif veya negatif bir eğilime sahip olabilmektedirler. Genellikle çizgi eğimi ne kadar dik olursa trend de buna oranda güçlü olmaktadır.
Trend çizgilerini iki temel kategori halinde sınıflandırmak mümkündür. Bunlar ise yükselen ve alçalan şeklinde isimlendirilmektedir. Adından da anlaşılacağı üzere yukarı trendli eğri grafiğin alt noktasından üst noktasına doğru çizilmektedir. Bu çizgiler iki veya daha fazla dip noktanın birleştirilmesine yardımcı olmaktadır.
Bir diğer trend çizgisi olan aşağı trend ise grafiğin üst noktasından alt noktasına doğru çizilmektedir. Bu eğri iki veya daha fazla tepe noktasını birleştirmek amaçlı çizilmektedir.
Kısaca, her iki tür çizgi arasındaki en temel fark çizilmek için kullanılmakta olan fiyat noktalarının seçilmesine bağlıdır. Yukarı trend çizgisi çizerken grafik üzerinde yer alan en dip seviye baz alınır ve çizim gerçekleşir. Aşağı trend çizgisi çizerken ise grafik üzerinde yer alan en tepe seviye baz alınır ve çizim gerçekleşir.
Trend Çizgileri Nasıl Kullanılır?
Grafik üzerinde yer alan tepe ve dip noktalarına dayanmakta olan trend çizgileri fiyatın hangi seviyelerde mevcut trendin aksine kısa süreli hareket ettiğini, trendde zorlanma olduğunu ve sonra geri dönüş yapacağını göstermektedir. Gelecek fiyat hareketlerinin tahmin edilmesi için ise bu çizginin uzatılması mümkündür. Mevcut olarak çizilmiş bir trend çizgisi kırılım gerçekleşmedikçe geçerliliğini sürdürmektedir.
Trend çizgileri her ne kadar tüm veri grafiklerinde kullanılabiliyor olsa da genel olarak piyasa fiyatı ile ilişki içerisindedir. Bu durum, piyasa arz ve talebi hakkında fikir elde edinmenin mümkün olduğunu kanıtlamaktadır. Yukarı yönlü olarak çizilen trend çizgileri artan bir alım gücü olduğunu ifade ederken aşağı yönlü olarak çizilen trend çizgileri ise bu durumun tam tersini ifade etmektedir.
Trend çizgileri kullanarak analiz yapılırken ticareti gerçekleştirilen finansal ürünün işlem hacmi de göz önünde bulundurulmalıdır. Örnek vermek gerekirse fiyat yükselişi gerçekleşirken işlem hacminde gerileme görülüyor ise veya görece düşük ise bu durum artan talep için hatalı bir izlenim oluşmasına sebep olacaktır.
Daha önceki cümlelerde de belirtildiği gibi bu çizgiler destek ve direnç seviyelerinin belirlenmesi için kullanılmaktadır ve bunların ikisi de teknik analiz için oldukça önemli kavramlardır. Yukarı trend eğrisi, fiyatın mevcut seviyeden daha fazla aşağıya düşmeyeceğini destek seviyeleri ile ifade ederken aşağı trend eğrisi ise fiyatın mevcut seviyeden daha yukarıya ulaşamayacağını direnç seviyeleri ile göstermektedir.
Bir diğer tanımlama ile destek ve direnç seviyeleri, aşağı veya yukarı yönlü olarak kırıldığı zaman piyasa trendi geçersiz olarak kabul edilecektir. Birçok finansal enstrüman fiyatlarını kontrol ettiğimiz zaman temel destek ve direnç seviyelerinin trendi tutabilme konusunda başarısız olduğunu göstermektedir. Bu durumda ise piyasa yön değiştirme eğiliminde olacaktır.
Teknik analizin göreceli bir alan olması sebebi ile her farklı birey trend çizgileri çizmek için farklı yöntemler kullanabilmektedir. Dolayısı ile birden çok teknik analiz tekniğinin birleştirilmesi yerine temel analiz kullanarak riskleri azaltmak mümkündür.
Geçerli Trend Çizgileri Nasıl Çizilir?
Her ne kadar trend çizgileri grafik üzerinde herhangi iki noktanın birleşmesine sebep oluyor olsa da üç veya daha fazla nokta kullanımının herhangi bir trend çizgisinin geçerli kılınacağı konusunda birçok birey aynı fikirdedir. Bazı durumlarda ilk iki nokta bir trendin potansiyel olarak belirlenmesi amacı ile kullanılabilmektedir fakat üçüncü noktadan da çizginin geçerliliğini test etmek amacı ile faydalanabilmektedir. Bu yüzden, fiyat herhangi bir trend çizgisine üç veya daha fazla dokunuyor ise çizginin aşılmaması durumunda da geçerli olarak kabul edilebilmektedir. Bu çizgilerin birden çok test ediliyor olması ise mevcut trendin fiyat dalgalanmaları sebebi ile bir bağlantısı olmadığını göstermektedir.
Ölçek Nasıl Belirlenir?
Geçerli trend çizgisi çizebilmek için yeterli sayıda nokta belirlenmesinin yanı sıra bu çizgilerin çizilmesi sırasında uyumlu ayarların kullanılması da oldukça önemlidir. En önemli grafik ayarları arasında ise ölçek belirlenmesi yer almaktadır.
Finansal grafiklerde ölçek, fiyat değişimlerinin hangi şekilde gösteriliyor olduğuna bağlıdır. En çok kullanılan iki ölçek türü ise aritmetik ve yarı aritmetiktir. Aritmetik grafiklerde fiyatın y ekseni üzerinde aşağı veya yukarı şekilde gerçekleştirdiği hareket düz bir şekilde ifade edilmektedir. Yarı aritmetik grafiklerde ise değişimler yüzdesel olarak gösterilmektedir.
Örnek vermek gerekirse aritmetik grafik üzerinde fiyat değişiminin 10 USD’den 20 USD’ye yükselmesi ile 240 USD’den 250 USD’ye yükselmesi eşit mesafeyi ifade etmektedir. Yarı aritmetik grafikte ise 10 USD’den 20 USD’ye %100 artış, 240 USD’den 250 USD’ye %4.16 artışa kıyasla grafiğin daha büyük bir bölümünü kapsamaktadır.
Trend çizgileri çizildiği sırada ölçek ayarının dikkate alınması oldukça önemli bir detaydır. Farklı her grafik türü farklı tepe ve dip noktaların yaratılmasına sebep olabilir ve buna bağlı olarak da kısmi olarak farklı trend çizgileri meydana gelebilir.
Trend çizgileri her ne kadar teknik analiz için oldukça kullanışlı araçlar olsa da tamamen kusursuz değildir. Tercih edilen fiyat seviyelerine bağlı olarak gerçek trendlerin mevcut çizgiler ile hangi dereceye kadar temsil ediliyor olduğunu değişeceğinden kaynaklı çizgiler belirli bir dereceye kadar öznel olarak kabul edilir.
Örnek vermek gerekirse bazı bireyler tarafından mum grafiklerinde trend çizgilerinin gölgelerini göz ardı edilmektedir ve sadece gövdeler baz alınarak çizilmektedir. Diğer bireyler ise bu çizgilerin çizilebilmesi için gölgelere ait tepe ve dip noktaları kullanmaktadır. Tüm bu sebeplerden ötürü trend çizgilerinin diğer grafik araçları ile birlikte kullanılarak sadece teyit niteliğine sahip olması oldukça önemli bir detaydır.
NOT: Temel göstergeler Binance Academy üzerinden alınmıştır.
