IEO, genellikle yeni kripto para projeleri veya blockchain ürünleri yaratılmak istenildiğinde fon toplamak için kullanılan yöntemlerden birisidir. Genellikle yüksek miktarda sermaye ihtiyacı olan projeler tarafından tercih edilmektedir.
IEO, kripto para borsaları yardımı ile gerçekleştiği için ICO’ya kıyasla daha farklı bir fon toplama sürecidir. Bu yöntem ile projeler mevcut borsa kullanıcılarından yatırımlar kabul etmektedir ve proje tokenleri genellikle IEO süreci sonrasında işleme açılmaktadır.
Günümüzde aktif olarak kullanılmakta olan veya geliştirme sürecinin devam ettiği binlerce farklı blockchain projesi bulunmaktadır. Bu projelerin neredeyse tamamı faaliyet ve ürün varlıklarının devamlılığını sağlamak için sermaye ihtiyacı duymaktadır. Ne yazık ki kripto para piyasalarında yapılan kısıtlı bağışlar nedeni ile tüm projelerin buradan pay elde etmesi ve geliştirme sürecinde nakit sorunu yaşamaması imkansızdır. Genellikle birçok proje gerek yolun başında gerek ortasında gerekse yükseliş gösterdiği süreç içerisinde finansal kaynak ihtiyacı duymaktadır.
Proje ekibinin ve geliştiricilerinin, projenin finansal ihtiyaçlarını karşılaması için çeşitli fon toplama yöntemleri bulunmaktadır. Henüz yeni geliştirilen veya geliştirilmeye başlamış bir proje için hissedar bulmak ve bu yöntem ile gerekli sermayenin toplanmasını sağlamak hem zor hem de zaman alıcı bir işlemdir. Bir diğer yandan ‘’ön madencilik’’ olarak adlandırılan bir diğer yöntem ise birçok kişi tarafından olumsuz eleştiri alınmasını sağlayacaktır. Bu sebeple bu yöntemler pek fazla tercih edilmemektedir. İlk Borsa Arzı (IEO) yöntemi ise çoğu zaman ilgi çekici ve gerekli fonun toplanması için oldukça avantajlı bir seçenektir.
Initial Exchange Offering (IEO) Nedir?
Uzun adı Inital Exchange Offering, kısaltması ise IEO olarak tanımlanan bu fon toplama yöntemi dilimizde İlk Borsa Arzı olarak bilinmektedir. Adından da anlaşılacağı gibi yeni veya mevcut projeler için kullanılan fon toplama yöntemidir ve kripto para borsası aracılığı ile gerçekleşmektedir. Kripto para borsalarında alım-satım işlemleri aktif olarak yapıldığı için bu tarz projeler kolaylıkla yatırımcı bulmaktadır ve projenin işlem hacminin yüksek olması için de oldukça önemlidir.
IEO yöntemi ile yatırımcılar, henüz piyasada işlem görmeyen ve potansiyel olarak değerlenmesi muhtemel olan projelerin varlıklarını satın alabilir. Eğer ki yatırımcı olarak bir IEO projesinden faydalanmak isterseniz tüm kripto para borsalarının ortak kararı olan KYC işlemini tamamlamış olmanız gerekmektedir.
İlk Borsa Arzı yöntemi, borsalar aracılığı ile düzenlendiği için bu yöntemi kullanmak isteyen proje ekipleri muhakkak çok ciddi şekilde proje tanıtımını gerçekleştirmeli ve sıkı çalışmalıdır. Genellikle projeler aracı borsalara IEO talebinde bulunduğu zaman bu projeler çok detaylı şekilde incelenmektedir çünkü borsa hizmeti kendi kullanıcılarını mağdur etmek istememektedir.
IEO Nasıl Organize Edilir?
Herhangi bir proje ekibi IEO düzenleme kararı aldığı zaman takip etmesi gereken geniş kapsamlı bir prosedür bulunmaktadır. Bu aşamada proje ekibinin ve proje ürününün belirli kriterleri eksiksiz olarak karşılaması oldukça önemlidir. Deneyimli bir ekibe sahip olmak, sağlam bir iş modeline sahip olmak ve teknoloji için geçerli bir kullanım alanına sahip olmak oldukça önemli kriterler arasında yer almaktadır. Tüm bu kriterlere ek olarak ise başarılı ve etkileyici şekilde hazırlanmış, şeffaf ve yol gösterici bir Whitepaper hazırlanması da oldukça önemli bir kriterdir. Yani, IEO düzenlemek aslında o projenin uzun vadeli olacağının sinyallerini vermek ve potansiyel yatırımcı kitlesine erişmektir.
Tüm bu kriterlere ek olarak projenin finansal hareketlerinin de şeffaf bir şekilde belirtilmesi gerekmektedir. Toplam arz edilecek token sayısı ve bu arzın gerçekleştirdiği süreç hakkında bilgi verilmesi oldukça önemlidir. Proje ekibi tarafından paylaşılacak olan bu veriler ile yatırımcılar projenin finansal durumu hakkında bilgi sahibi olacaktır. Örneğin sınırlı sermaye kullanılacağı bildirildiği zaman belirli bir tutarın üzerinde arz olmayacağı anlamı mevcuttur fakat esnek sermaye ile başlangıç hedefi sonrasında arz sayısı arttırılabilir.
Gerekli koşullar ve şartlar sağlandıktan sonra sıra IEO’nun yapılacağı borsa tercihin yapmaya ve borsa ile görüşmeleri yapmaya gelmiştir. Gerekli görüşme ve anlaşmalar sağlandıktan sonra ise IEO işlemi gerçekleşmektedir.
Blockchain Projeleri Neden IEO Yapar?
Henüz yeni yaratılmış projeler için veya yaratılmak üzere olan projeler için gerekli sermayenin toplanması süreci oldukça zor olabilmektedir. Diğer tüm finansal piyasalarda olduğu gibi bu sektörde de rekabetin oldukça yüksek olması sebebi ile şartlar oldukça zor olmaktadır.
IEO, kripto para sahibi yatırımcılara hitap ettiği için blockchain projeleri için oldukça faydalı bir yöntemdir. Yatırımcı, borsa tarafından bu projelere güvenilmesi sebebi ile daha kolay ikna olarak yatırım yapar ve yatırım yapacağı miktar da bu doğrultuda artış gösterebilir. Bir nevi, borsa IEO düzenlediği zaman kendi itibarını da ortaya koymakta ve kullanmaktadır. Her ne kadar bu yatırımcılar için bir güvence olarak algılanıyor olsa da kesinlikle IEO yöntemi ile yatırım yapılmadan önce gerekli araştırmanın yatırımcı tarafından yapılması gerekiyor.
IEO, borsa yardımı ile projelerin daha kolay sermaye sahibi olmasına katkı sağlamaktadır. Genellikle popüler kripto para borsaları tarafından gerçekleştirilen IEO süreci içerisinde satış işlemleri çok hızlı gerçekleşmektedir. Ayrıca, IEO için ayrılan token arzı satışı tamamlandığı zaman o token IEO gerçekleştirilen borsada listelenmektedir.
IEO ve ICO Farkı
IEO ve ICO kavramı her ne kadar kâğıt üzerinde birbirine çok benzer gibi görünüyor olsa da aslında teorik olarak birbirinden farkları bulunmaktadır. 2017 yılının sonlarında ve 2018 yılının ilk çeyreğinde ICO balonunun patlaması ile neredeyse her gün bir ICO projesi gerçekleşmekteydi. Birçok proje milyonlarca dolar yatırım toplamayı başarmış olsa da kısa süre içerisinde dolandırıcılık amacı ile kullanıma hedef olarak gerçekleşmemişti. ICO projelerinin detaylı olarak incelenmesinden herhangi bir kurum veya kuruluş sorumlu olmaması nedeni ile zaman içerisinde daha güvenilir olduğu düşünülen IEO’ya olan ilgi artmıştır. Birçok ICO projesinin Amerika Birleşik Devletleri menkul kıymet kanunlarını ihlal ettiği anlaşılmış ve bu projeler için dava açılmıştır.
ICO projelerine yatırım yapmak oldukça risklidir çünkü yatırımcılar mevcut kripto para bakiyelerini hayal ürünleri için göndermektedir. Yeterli düzeyde yazılım ve akıllı kontrat bilgisi olan herkes güzel bir web sitesi tasarımı yaparak ICO projesi gerçekleştirebilir ve sahte projeler ile para toplayabilir. Bu sebepledir ki ICO projeleri çok yüksek riskli yatırımlardır ve günümüzde pek fazla yatırımcı tarafından da tercih edilmemektedir.
IEO yöntemi ile gerçekleşen projeler ise tüm bu riskleri çok büyük oranda ortadan kaldırmaktadır. Yatırımcılar, bu şekilde fon toplama hedefi olan projeye direkt olarak yatırım yapmak yerine bir borsayı aracı kullanarak yatırım yapmış olur. Ayrıca, IEO yapabilmek için belirli şart, kural ve koşullar olması nedeni ile herkes IEO gerçekleştiremez ve mağduriyet yaratamaz.
Tüm bunlara ek olarak ise IEO’lar ICO projelerine kıyasla çok daha düşük riske sahiptir. Ayrıca, IEO ile yatırımcılara ulaşan projelerin IEO gerçekleştirilen borsada listeleneceği de garantidir. Bu durum, kâr veya zarar fark etmeksizin yatırımcıların diledikleri zaman projeden çıkabilmesine imkân sağlamaktadır.
IEO’nun Avantajları ve Riskleri
Tüm IEO projeleri, aracı borsa tarafından oldukça detaylı olarak inceleniyor olsa da hiçbir yatırım tam anlamı ile risksiz değildir. Fon toplamakta olan projenin mevcut vaatlerini yerine getirmeme ihtimali de her zaman bulunmaktadır. Bu durum genellikle IEO sırasındaki fiyattan bağımsız olarak tokenin fiyatını sonradan etkilemektedir.
Bir diğer yandan her şey sorunsuz olarak yolunda gittiği zaman ise IEO’lar yatırımcılar için çok büyük fırsatlar sunabilmektedir. IEO fiyatının kat ve kat üzerinde değerlenebilecek projelerin olduğunu da düşünmek gerekirse aslında IEO yatırımı birçok yatırımcı için oldukça cezbedicidir. Fakat şunun da unutulmaması gereklidir ki IEO gerçekleştiren her proje değerini katlayarak yükselecek diye bir kural yoktur.
IEO sayılarının, ICO sayılarına göre çok daha az olması sebebi ile bu şekilde fon toplayan projelerin başarı oranı her zaman için daha yüksek olmaktadır. Hiçbir yöntem tam olarak kusursuz olmasa da IEO ile olası riskler minimize edilmiştir.
IEO yatırımlarının geçmişine bakıldığı zaman oldukça kazançlı olduklarını görebiliriz. Fakat bu durum her IEO projesine yatırım yapılması gerektiğinin anlamını taşımamaktadır. Her zaman bu tarz projelere yatırım yapmadan önce yatırımcı kendi bireysel araştırmasını yapmalı ve yatırım kararını buna bağlı olarak vermelidir. Her ne kadar IEO yatırımları oldukça avantajlı gibi görünüyor olsa da dezavantajlarının bulunduğunun da unutulmaması gerekiyor.
