Kripto Para Alım-Satım Yapanların Bilmesi Gereken 12 Terim

Finansal piyasalarda aktif olarak kripto para alım-satım işlemleri yapıyor veya yeni olarak alım-satım işlerine başlamış biriyseniz mevcut bilgi düzeyiniz fark etmeksizin size yabancı gelecek veya anlamını bilmediğiniz çeşitli terimler ile karşılaşabilirsiniz. Finansal piyasalar kendine has bir dile sahiptir ve bu piyasalarda yer alan bazı terimleri öğrenmek gerçekten zor olabiliyor. Tabii ki piyasalarda aktif olarak işlem yaptıkça edineceğiniz bilgi ve tecrübe ile bu kelimeler hakkında fikir sahibi olacaksınız fakat bu terimlerin anlamlarını bilerek işlemler yapmak da oldukça önemlidir.

Özellikle günümüzde popüler yatırım tercihi olan kripto paralar hakkında birçok kişi yeterli bilgi sahibi olmadığı için kripto para piyasalarında önemli olan bazı kelimelere ve anlamlarına değinmekte fayda var. İşte, kripto para alım-satımı yapan herkesin muhakkak anlamını bilmesi gereken 12 farklı terim;

Gelişmeleri Kaçırmak Korkusu (FOMO)

FOMO, hızlıca yükselen bir finansal enstrümanın fırsat kaçırma korkusu ile yatırımcı tarafından panik ile alım yapılmasına verilen isimdir. FOMO, genellikle amatör yatırımcılar tarafından yapılan bir duygusal hata olarak da tanımlanabilir fakat bu duruma zaman zaman profesyonel yatırımcılar da kapılabilmektedir. Ayrıca, şiddetli hayaller ve duygular söz konusu olduğu için bir topluluğun FOMO’ya kapılması durumunda tercih edilen finansal enstrümanın fiyatı da ciddi şekilde etkilenebilir. FOMO’lama süreci olarak adlandırılan yatırımcıların bir finansal enstrümandan diğerine çılgınlar gibi geçiş yapma süreci de aslında boğa piyasasının son aşamasına gelindiğinin sinyalini vermektedir.

FOMO duyguları yatırımcıyı acilen pozisyon alması için tetiklemektedir ve bu duygulara kapılarak pozisyon açan kullanıcıların kapana kısılmasına sebep olmaktadır.

Günümüzde FOMO algısı sosyal medya üzerinden kullanıcılara aşılanmaktadır ve birçok FOMO dalgasının da sosyal medya üzerinden oluşturulduğu bilinmektedir. Ayrıca, sosyal medya uygulamaları da FOMO dalgasının oluşmasına katkı sağlamaktadır çünkü eski ve yeni paylaşımları zaman çizelgesine göre değil karışık olarak yapmaktadır. Bu şekilde birçok kullanıcı önemli haber akışlarını ve fiyat değişimlerini kaçırdığını zanneder ve bu durumun yaşattığı duygusal zayıflık ile pozisyon açarlar.

BUIDL

Bu terim ise HODL teriminden türemiş bir kelimedir ve genellikle fiyat dalgalanmalarından bağımsız olarak inşa etme işlemi için kullanılmaktadır. Buidl terimindeki ana fikir ise kripto para teknolojilerine gerçekten inanan yatırımcıların ciddi ayı piyasalarına rağmen inşa işlemine devam edeceğidir. Bu terime göre, geliştiriciler kripto para teknolojilerinin gelecekte insanlara ne gibi faydalar sunabileceğini önemsemekte ve her türlü piyasa koşuluna rağmen projelerini geliştirmeye devam etmektedirler.

BUILD teriminin temel vizyonu kripto paraların sadece spekülatif bir yatırım aracı olmadığını ve bu teknolojinin insanlara ne gibi faydaları olduğunu gösteren düşünce yapısıdır. Bu terim aslında herkesin kendi projesini geliştirebileceğini ve bu projelerin önümüzdeki yıllarda birçok insan için faydalı olabileceğini anımsatma görevi de görmektedir. Son olarak bu BUILDER olarak tanımlanan proje geliştiricilerinin hedefleri her zaman uzun vadelidir ve geliştirdikleri teknolojinin uzun vade içerisinde başarılı olacağına inanmaktadırlar.

Belirsizlik, Korku ve Şüphe (FUD)

FUD, sadece alım-satım işlemleri için değil genel olarak tüm finansal piyasalar için kullanılan bir terimdir. Tam anlamı ile FUD, belirli bir finansal enstrümanın fiyatını kötü olarak etkilemek için yaratılan ve yanlış bilgi olarak amacına ulaşılması hedeflenen bir stratejidir. Buradaki amaç piyasa içerisinde korku yaratmak ve buradan avantaj elde etmektir. FUD, genellikle düşük fiyattan hisse senedi, emtia, döviz veya kripto para alımı için kullanılan bir şey olsa da bazı durumlarda büyük rekabet içerisinde olan firmalar veya projeler tarafından da kullanılmaktadır. FUD, insan etiklerine karşı bir şeydir.

Özellikle kripto para piyasalarında herhangi bir düzenleyici kurumun bulunmaması sebebi ile diğer finansal piyasalara kıyasla burada daha fazla FUD görülmektedir. Çoğu FUD örneğinde birçok yatırımcının kısa (short) pozisyon açması sonrasında FUD yaratıldığı ve bu şekilde avantaj sağlandığı bilinmektedir. Bu şekilde kısa (short) pozisyon açmış olan yatırımcılar bu durumdan getiri elde edecektir.

Bu gibi durumlarda yayılan bilginin yanlış veya yanıltıcı olduğu çoğu zaman ortaya çıkmaktadır fakat bu süreç tamamen duruma bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Ayrıca, bazı durumlarda yapılan haberler gerçek olabilir bu sebeple de FUD haberlerini tamamen tarafsız ve dikkatli şekilde değerlendirmek gereklidir.

HODL

Bu terimin anlamı ise ‘’Hold’’ kelimesinin hatalı yazılmasına dayanmaktadır. En sade anlatım ile kripto para piyasalarında al ve tut stratejisi için kullanılmaktadır. HODL ilk olarak 2013 yılında ortaya çıkmıştır. Bu paylaşım ünlü olduktan sonra da kripto para piyasalarında popüler bir terim haline gelmiş ve herkes tarafından kullanılmaya başlamıştır. HODL kelimesinin anlamı ise ‘’I’m holding.’’ Yani ‘’Ben tutuyorum, satmıyorum’’ demektir.

HODL’ing kavramı ise fiyatın düşmesine rağmen yatırımcının o kripto parayı satmadığı anlamına gelmektedir. Kısa vadeli alı-satım işlemlerinde başarılı olmadığını düşünen fakat orta ve uzun vadeli olarak fiyat değişimlerinden faydalanmak isteyen kişiler tarafından kullanılmakta olan bir terimdir. Ayrıca, belirli projelerin başarılı olacağının düşünüldüğü zaman uzun vadeli yatırımcılar tarafından da kullanılan bir terimdir.

Bu terimin stratejisi ise genellikle finansal piyasalarda sürekli olarak duymaya alışık olduğumuz al ve tut stratejisinine benzemektedir. HODL stratejisinde yatırımcılar henüz düşük değere sahip fakat ilerleyen süreç içerisinde hızlı değerlenme potansiyeli bulunan projeleri tespit etmeye çalışır ve bunları satın alarak uzun bir süre tutmayı hedefler. Bu strateji Bitcoin içinde birçok yatırımcı tarafından uygulanmaktadır.

Yatırım Getirisi (ROI)

ROI, yapılan yatırımlarınızın performansını ölçmek ve hesaplamak için kullanılan yöntemlerden birisidir ve kripto para piyasalarında da sık olarak kullanılmaktadır. ROI, yapılan yatırımın ilk başta kullanılan ana paraya oranla ne kadar getiri sağladığını ölçmektedir. Ayrıca, farklı yatırımları kıyaslamak için de kullanılmaktadır.

ROI şu formül ile hesaplanmaktadır;

ROI = Güncel Değer – Başlangıç Maliyeti / Başlangıç Maliyeti

SAFU

SAFU terimi ilk olarak Youtuber Bizonacci tarafından kullanılmıştır. Bu terimin anlamı ise Binance CEO’su Changpeng Zhao (CZ) tarafından açıklanan planlı bakım çalışmaları sırasında fonların güvende olduğunu ifade etmektedir.

SAFU kelimesinin ilk olarak ortaya çıktığı video ise kripto para dünyasında viral olmuştur ve bu durumu dikkate alan Binance borsası da işlem komisyonlarının %10’luk kısmı ile fonladıkları acil durum fonu yaratmıştır.  Bu fona ise SAFU adı verilmiştir ve bu fon soğuk cüzdanlarda saklanmaktadır.

SAFU teriminin açılımı ise ‘’Secure Asset Fund for Users’’ olarak bilinmektedir.

Tüm Zamanların En Düşük Değeri (ATL)

ATL, tüm zamanların en düşük değeri olarak bilinmektedir ve herhangi bir finansal enstrümanın en düşük fiyatını temsil eder. İngilizce olarak açılımı ‘’All Time Low’’ olarak bilinmektedir.

Herhangi bir finansal enstrümanda tüm zamanların en düşük değeri rekoruna ulaşılması durumunda büyük etkiler yaratılabilir ve bu durum ek olarak birçok stop emrini de tetikleyecektir. Bu sebeple bu değere ulaşıldığı zaman daha sert bir düşüş ile yeni rekorlara şahit olmak da oldukça mümkündür.

Tüm zamanların en düşük değerinden daha alt kısımlarda başka bir fiyat geçmişi bulunmaması sebebi ile fiyatlarda gerilemenin hızlanması ve piyasa değerinin gittikçe düşmesi de oldukça normaldir. Fiyatın nereye kadar düşeceği teknik anlamda da bilinmediği için bu gibi durumlarda ideal seviyeler tespit edilmediği sürece alım işlemi gerçekleştirmek oldukça risklidir.

Birçok yatırımcı bu durumun gerçekleşmesi ile hemen alım yapmayacak veya uzun (long) pozisyon açmayacaktır. Bu fiyat gerilemesini fırsat olarak değerlendirmek yerine bazı göstergeler ile fırsat alımı kovalamak çok daha mantıklı olacaktır ve bu sebeple de bilgili yatırımcılar en düşük fiyatı aramak yerine en ideal fiyat seviyesini aramaya başlayacaktır.

Tüm Zamanların En Yüksek Değeri (ATH)

Bu terim, finansal enstrümanların tarihi boyunca ulaşmış olduğu en yüksek fiyat seviyesini temsil etmektedir. Ayrıca, bir varlığın tarihi fiyat zirvesine ulaşmış olmasının en dikkat çekici yanı ise birçok yatırımcının bu durumda kâr elde etmiş olmasıdır.

Herhangi bir finansal enstrüman eğer ki tüm zamanların en yüksek değerine ulaşma yolunda ilerlemeye başlar ise ve uzun süredir ayı piyasasının hâkim ettiği bir durum söz konusu ise birçok yatırımcı bu fiyat seviyesini beklemeden pozisyonu başa baş noktaya ulaştığı zaman kapatmaktadır. Fakat, eğer ki bir finansal enstrüman hızlı bir şekilde tüm zamanların en yüksek değerine ulaşmış ve yükselmeye devam ediyorsa başa baş noktasında çıkış yapma hedefi olan hiçbir yatırımcı pozisyonunu kapatmaz. Bunun sebebi yatırımcıların bu durumu ‘’mavi gökyüzü kırılması’’ olarak değerlendirmesi ve kâr marjını en üst düzeye getirmeyi hedeflemesidir. Tüm zamanların en yüksek fiyat seviyesi aşıldığı zaman grafiğin ilerleyen kısımlarında direnç noktası kalmamaktadır.

Tüm zamanların en yüksek değeri aşıldığı zaman işlem hacmi de ciddi oranda artış göstermektedir çünkü günlük alım-satım yapan birçok yatırımcı daha fazla işlem ile daha fazla kâr marjı hedeflemektedir.

ATH değerinin aşılması demek fiyatın sürekli olarak yükseleceği veya sonsuza kadar yükseleceğini göstermemektedir. En basit şekilde sadece alım-satım yapan yatırımcıların take profit emirleri ile fiyat belirli bir bölgeden satış baskısı altında kalacaktır. Bu durum genellikle daha önceki ATH değerinin aşılması ile gerçekleşmektedir.

Parabolik yükselişler birçok zaman sert fiyat düşüşleri ile sonuçlanmaktadır çünkü birçok yatırımcı trendin son bulacağını düşündüğü zaman çıkış yapmak için acil satış yapar.

Ayrıntılı İnceleme (DD)

Ayrıntılı inceleme, bir sonraki terim olan DYOR ile ilişkili bir terimdir. Bu terim, yatırımcıların kararlarını almadan önce yapması gereken değerlendirme ve inceleme işlemine verilen isimdir.

Örneğin, rasyonel şirketler bir anlaşma sağladığı zaman bu şirketlerin karşılıklı olarak birbirlerini incelemiş olması beklenmektedir. Bunun sebebi ise anlaşma sonrasında sorun yaratması muhtemel bir durumun oluşmamasıdır.

Bu durum yatırımcılar için de geçerlidir ve yatırımcıların potansiyel yatırım aracı aradığı zamanlarda yatırım kararı aldığı finansal enstrümanı dikkatli şekilde araştırması gerekmektedir. Bu durumun gerçekleştirilmemesi ile geri dönüşü olmayan bir hata yapılabilir ve tüm sermaye çok büyük risk altına girebilir.

Kendi Araştırmanızı Yapın (DYOR)

DYOR terimi, temel analiz ile yakından ilişkilidir çünkü yatırımcıların kendi yatırım kararları öncesinde araştırmalarını yapması gerektiğini ve bu işlemi bir başkasına bırakmaması gerektiğini belirtmektedir. Başkalarına güvenmemeyi, kendi araştırmalarınızı yaparak bilgileri ve sonuçları teyit etmenizi hedeflemektedir.

Başarılı ve profesyonel yatırımcılar her zaman kendi araştırmalarını yapar ve kendi sonuçlarına göre yatırım kararlarını değerlendirir. Bu sebepledir ki finansal piyasalarda başarılı olmak isteyen tüm yatırımcıların kendi stratejilerini geliştirmesi ve kendi araştırmalarını yapmaları gerekmektedir.

Yatırımcının kendi araştırmasını yaparak karar vermesi birkaç yatırımcı arasında fikir farklılığı oluşmasına da sebep olabilir fakat bu fikir ayrılıkları yatırım kararlarının etkin olarak verilmesi için oldukça büyük öneme sahiptir. Bir yatırımcı piyasanın yükseleceğine inanıyor olabilir fakat bir başka yatırımcı da piyasanın düşüşe geçebileceğine inanıyor olmalıdır.

Farklı düşüncelerin oluşması ile bir grup yatırımcı zarar edecektir fakat DYOR terimindeki temel amaç yatırımcıların kendi araştırmalarını yapmasını sağlamak ve herkesin kendi yatırım kararlarını vermesini sağlamaktır.

Müşterini Bil ve Tanı (KYC)

Borsa hizmetleri ve alım-satım işlemleri hizmetleri sağlayan tüm firmalar ulusal ve uluslararası kurallara uymak ve buna göre hizmet sağlamak zorundadır. KYC kuralları, finansal piyasalarda alım-satım hizmeti sunmakta olan tüm kurumların müşterilerinden kimlik bilgilerini talep etmesini zorunlu kılmaktadır. Bunun temel sebebi ise kara para aklama gibi yasadışı faaliyetleri engellemektir.

Ayrıca, KYC zorunluluğu sadece finans sektörü yatırımcıları için geçerli değildir ve birçok alanda da zorunlu olmaktadır. KYC işleminin gerçekleşmesi ve bu kuralların belirlenmesinin temel amacı kara para aklama faaliyetlerinin önüne geçmektir.

Kara Para Aklamayı Önleme (AML)

AML, suçluların yasadışı yöntemler ile kazandıkları parayı yasal kazanç olarak göstermesini engelleyen yasa ve prosedürlere verilen terimin ismidir. AML prosedürleri ile yasadışı faaliyetlerden elde edilen paraların yasal olarak kazanıldığını göstermeye çalışmak ciddi oranda engellenmiştir. AML prosedürleri sayesinde kripto paralar ile veya alım-satım hizmeti sağlayan kurumlar üzerinden kara para aklamak çok zor bir hale getirilmiştir.

Kara para aklamayı önleme düzenlemeleri ile birçok finansal kurumların müşterilerini takip etmesi ve şüpheli hareketleri tespit edebilmesi oldukça basittir. Bu düzenlemeler sayesinde yasadışı yollardan elde edilen kazançların nakit paraya çevrilebilmesi biraz daha zor bir hale gelir.