Mum grafikleri, her ne kadar görüntü olarak sadece fiyat temsil ediyor gibi görünse de aslında birçok bilgi içermektedir. Genellikle yeni yatırımcılar çizgi ve çubuk grafik kullanımını tercih ederken tecrübeli yatırımcıların mum grafiklerini kullandığını görebiliriz fakat özellikle son dönemlerde birçok fiyat grafiği sunan hizmetlerin otomatik olarak mum grafiği seçilmiş şekilde grafikleri bizlere sunduğunu da biliyoruz. Genellikle tecrübeli yatırımcılar tarafından kullanılan ve piyasada biraz tecrübe elde ettikten sonra birçok amatör yatırımcının da tercihi olan bu mum grafik türü aslında güncel fiyat ve bir sonraki zaman dilimlerinde oluşabilecek fiyatlar hakkında fikir sahibi olmanıza yardımcı olur.
Henüz yeterli tecrübe sahibi değilseniz veya yeterince grafik tecrübeniz bulunmuyor ise ilk aşamada sizler için mum grafikler biraz karmaşık gelebilir fakat bu karmaşık görüntüden korkulmaması gerektiğini vurgulamak istiyoruz. Her ne kadar ilk bakışta okunması zor grafik türü gibi görünüyor olsa da aslında önemli yöntemleri ve terimleri öğrendiğiniz zaman bu grafikleri okumanın pek zor olmadığını göreceksiniz. Mum grafikleri, indikatörlerin aksine daha fazla detay içermekte ve fiyatın gideceği yönü daha net bir şekilde belirtmektedir.
Mum Grafiği Nedir?
Tercih edilen zaman dilimine göre her mum çubuğu yine tercih edeceğiniz finansal enstrümana ait açılış, kapanış, en yüksek ve en düşük fiyatını göstermektedir. Tabii ki detaylı anlamda mum grafiği sadece bu gibi bilgileri içermekten ziyade daha fazla bilgi de saklamaktadır. Mum grafikleri sayesinde analiz yaptığınız veya fiyatını takip ettiğiniz finansal enstrümanın trendleri hakkında bilgi sahibi olabilir, trendleri onaylayabilir ve daha detaylı şekilde alım-satım kararları verebilirsiniz.
Mum Grafiği Nasıl Okunur?
Mum grafiği okumak ve yorumlamak her ne kadar karmaşık ve zor gibi görünse de aslında pek zor bir şey değildir. Mum grafiklerinin iki önemli kısmı bulunmaktadır. Bu kısımlar kuyruk/gölge (shadow) ve gövde (body) olarak bilinmektedir. Mum gövdesi sütun gibi görünür ve kuyruk kısmı da mumun fitili gibi görünmektedir. Kuyruk, gövdenin her iki yönüne doğru da hareket eder. Mum kuyruğunun hareketleri yukarı ve aşağıya olacak şekilde hareket etmektedir fakat bazı durumlarda aynı zaman dilimi içerisinde mum çubuğunun hem yukarıya hem de aşağı yönlü hareket ettiği de görülmektedir. Örnek olarak mum grafikleri şu şekilde görülmektedir;
Mum grafiğinde oluşan mum gövdesi belirlenen zaman dilimi içerisinde tercih ettiğiniz finansal enstrümanın açılış fiyatını, kapanış fiyatını ve hisse fiyatının trende bağlı olarak yönünü göstermektedir.
Mum çubuğu eğer yeşil olarak görünüyor ise mevcut zaman diliminde oluşan fiyatın açılış fiyatından yüksek olduğunu ifade etmektedir. Eğer ki mum çubuğu kırmızı ise de mevcut zaman diliminde oluşan fiyatın açılış fiyatından düşük olduğunu göstermektedir. Mum gövdesi verilerine eriştiğiniz zaman o mum çubuğuna ait açılış ve kapanış fiyatlarını görebilirsiniz. Mum grafiklerinde oluşan kuyruklar sayesinde de tercih edilen zaman dilimine bağlı olarak en yüksek ve en düşük fiyat bilgilerine erişebilirsiniz.
Mum grafiklerinde oluşan üst kuyruk, tercih edilen zaman diliminde oluşan yükseliş ve düşüşlerden bağımsız olarak fiyatın o zaman diliminde ulaşmış olduğu en yüksek fiyatı göstermektedir. Alt kuyruk ise bu durumun zıttı olarak belirlenen zaman dilimindeki oluşan en düşük fiyatı göstermektedir.
Mum Grafik Türleri Nelerdir?
Mum grafik türleri trend belirlemek için kullanılan formasyonlara denilmektedir. Bu grafik türleri hem ayı piyasası için hem de boğa piyasası için ayrı ayrı olarak incelenmeli ve öğrenilmelidir çünkü her iki süreç için de farklı formasyonlar oluşmakta ve bu formasyonlara göre trend belirlenmektedir.
Boğa Formasyonları
Boğa formasyonlarında oluşan mum çubukları her zaman yükselişi temsil etmektedir ve yeşil renk olma özelliğine sahiptir. Boğa formasyonunda bilinmesi gereken mum tipleri ise şu şekildedir;
Çekiç (Hammer)
Bu formasyon bir trendin dip seviyesinde veya düşüş trendi süreci içerisinde oluşmaktadır. Bu formasyon oluştuğu zaman kendisini net bir şekilde belli etmektedir çünkü mum gövdesi oldukça kısa fakat gövde kısmı ise oldukça uzundur. Bu formasyon oluştuğu zaman görüntüsü ile çekici anımsatmaktadır ve adını da buradan almaktadır. Çekiç formasyonu belirlenen zaman diliminde satıcıların fiyatı aşağı yönlü olarak çektiğini gösterse de alıcıların daha yoğun olması sebebi ile fiyatı yukarı yönlü çekmeye çalıştıklarını gösterir. Fakat her çekiç şeklinde mum formasyonu oluşması durumunda fiyatların yukarı yönlü olarak hareket edeceği sonucuna varılamaz çünkü çekiç formasyonunun trend dönüşü işlem hacmine bağlı olarak onaylanmaktadır. İşlem hacmi eğer ki bu dönüşü onaylıyor ise oluşan çekiç formasyonu fiyatın yükseleceğinin sinyalini belirtmektedir.
Ters Çekiç (Inverted Hammer)
Bu formasyon çekiç grafiğinin başka varyasyonudur ve çekiç formasyonunun aksine bu formasyonun gövdesinin üzerinde kuyruk bulunmaktadır. Bu sebepledir ki bu formasyon piyasalarda düşüş eğilimi görülmesi durumunda piyasanın yüksek fiyatları test ettiğini fakat daha sonra satıcıların daha baskın olduğunu yorumlayabiliriz. Bu formasyon ile yatırımcıların piyasada daha yüksek fiyatları test ettiğini ve daha fazla yükselen fiyat arayışı içerisinde olduğunu görebiliriz fakat garanti olarak bu sonuca ulaşamayız. Ayrıca, bu formasyon bu duruma ek olarak da fiyatlarda geri dönüşün erken bir göstergesi de olabilir. Bu formasyon, fiyatın yoğun alım işlemleri ile yükseldiğini ve sonrasında da açılış fiyatının altına inmeyecek şekilde fiyatın satış işlemleri ile gerilediğini göstermektedir.
Sabah Yıldızı (The Morning Star)
Sabah yıldızı formasyonu yeni yatırımlarınız veya kısa vadeli işlemleriniz için büyük bir ümit ışığı olabilir. Bu modelde 3 adet mum çubuğu bulunmaktadır. Birinci mum kırmızı ve uzun, ikinci mum kısa gövdeli ve üçüncü mum da kısa yeşil gövdeye sahiptir. İkinci mum rengi grafiklere göre değişiklik göstermektedir ve her iki renk de formasyonun oluşması için uyumludur.
Bu tip formasyon satış baskısının azaldığını gösterir ve üçüncü mum ile satın alma eğiliminde artış olduğu gözlemlenmektedir.
Ayı Formasyonları
Ayı formasyonlarında oluşan mum çubukları her zaman düşüşü temsil etmektedir ve kırmızı renk olma özelliğine sahiptir. Ayı formasyonlarında bilinmesi gereken mum tipleri ise şu şekildedir;
Yutan Ayı (Bearish Engulfing)
Bu formasyon genellikle yükseliş trendinin zirvesinde veya düşüş trendi sırasında fiyatlarda düzeltme olduğu zaman görülmektedir. Bu formasyonun gerçekleştiğini ancak 2 mum ile teyit etmek mümkündür. Birinci mum uzun gövde ve küçük kuyruklara sahiptir. İkinci mum ise tüm mumları içerisine alacak şekilde ilk mumun gövdesini kaplamaktadır. İkinci mum oluşan kazanç fırsatlarını tersine çevirme gücüne sahiptir ve trend dönüşü yaşanacağının da onaylayıcısı olarak kullanılmaktadır.
Akşam Yıldızı (Evening Star)
Bu formasyon, sabah yıldızı formasyonunun tam zıttı şekilde gerçekleşmektedir fakat bu formasyonda 3 adet mum çubuğu bulunmaktadır. Birinci mum çubuğu en yüksek seviyelere yaklaşan mum olma özelliğine sahiptir. İkinci mum çubuğu küçük gövdeye sahiptir ve ilk mum çubuğunun biraz üzerine uzanmaktadır. Son mum çubuğu ise ilk mum çubuğunun gövdesinin ortasından biraz yukarıya, ikinci mum çubuğunun da biraz altında doğru hareket etmektedir.
Temel Mum Formasyonları
Doji
Mum grafikleri hakkında araştırma yapmaya başladığınız zaman sık olarak karşılaşacağınız bir diğer mum formasyonu ise ‘’Doji’’ olacaktır. Doji, özel bir mum formasyonu olarak bilinmektedir ve bu formasyon ile oluşan çubuklar açılış ve kapanış fiyatlarının hemen hemen eşit olduğunu göstermektedir. Doji mum çubuğu, uzun bir artı işareti gibi görünebilir ve bu mum çubuğu genellikle teknik analiz yapıldığı zaman kararsızlık olarak değerlendirilebilmektedir. Ayrıca, bu mum çubukları ters trend işareti olarak da kullanılmaktadır. Trend yönünün net bir şekilde belli olmadığı durumlarda Doji mum çubukları trendin hangi yöne doğru değişmek üzere olduğunu belirtebilir fakat bu her zaman doğru bir sinyal değildir.
Son olarak Doji, trend değişimi öncesinde alıcıların mı yoksa satıcıların mı baskın olduğunun anlaşılamadığı bir trendi temsil eder.
Mum Grafikleri Hakkında Önemli Tavsiyeler ve Bilgiler
- Sadece mum grafiklerini yorumlayarak ve mum grafiklerini baz alarak işlem yapmamalısınız. Mum grafikleri size tercih ettiğiniz finansal enstrüman hakkında bilgi verebilir ve trend yönü hakkında da sinyaller verebilir fakat işlem yapmadan önce temel analiz yapmak da önceliğiniz olmalıdır.
- Mum grafiklerinde kuyruklar oldukça büyük önem taşımaktadır.
- Mum grafiği analizi yapmadan önce zaman aralığının doğru tercih edilmesi oldukça önemlidir çünkü grafik düzenleri zaman aralığına göre değişiklik göstermektedir. Örneğin, haftalık grafik ile günlük veya 4 saatlik grafik aynı değildir.
- Doji formasyonlarını unutmamalısınız çünkü bu formasyonlar size mevcut trend hakkında önemli bilgiler sunabilmektedir.
