Solana, yüksek hacimli işlemlere odaklanan ve bunun yanı sıra hızlı işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlayan blok zinciri ağıdır. Hız artırımı sağlayabilmek için özel bir işlem sıralama yöntemi kullanmaktadır. Solana kullanıcıları, akıllı sözleşmeler ile birlikte etkileşim kurabilmek ve işlem ücreti ödemelerini gerçekleştirebilmek için bu ağın yerel kripto para birimi olan SOL’u kullanabilmektedir.
Söz konusu blok zinciri teknolojisi olduğu zaman ölçeklenebilirlik en büyük zorluklar arasında üst sıralarda yer almaktadır. Ağ yapısı büyüdükçe birçok zaman onaylama süresi ve işlem hızı bakımından sınırlamalar ile karşılaşılmaktadır. Solana projesi ise merkeziyetsizlikten ve güvenlikten ödün vermeksizin bu sınırlamaları aşabilmeyi hedeflemektedir.
Proje, 2017 yılında Solana Labs ekibinden Anatoly Yakovenko tarafından hayata geçirilmiştir. Bu proje, işlemlerin doğrulanabilmesi için yeni bir yöntem kullanmaktadır. Birçok kripto para birimine ait blok zincirleri hız ve ölçeklenebilirlik sorunları ile karşılaşmaktadır. Solana blok zinciri ise Proof of history (PoH) adında bir yöntem kullanarak bir saniye içerisinde binlerce işlemin geçmesine olanak sağlamaktadır.
Solana Nasıl Çalışır?
Solana, üçüncü nesil Proof of Stake blok zinciridir. İşlem zamanının belirlenebilmesi amacı ile güvene dayalı olmayan bir sistem yaratabilmek adına Proof of History olarak adlandırılan özel bir yöntem kullanır.
İşlem sırasının takip edilebilmesi kripto paraların tamamı için oldukça büyük önem arz etmektedir. Bitcoin bu işlemi tek bir zaman damgası işlemlerini bloklarda bir araya getirerek gerçekleştirir. Her bir düğüm diğer düğümler ile mutabaka vararak bu blokların doğrulanmasını gerçekleştirmek zorundadır. Bu süreç içerisinde düğümlerin herhangi bir bloğu ağ üzerinde doğrulayabilmesi için uzun süre boyunca beklenmesi gerekir. Solana projesi ile farklı bir yaklaşım benimseyerek bu sürecin kısaltılmasına yardımcı olur.
Proof of History Nedir?
Solana işlemlerinin ve etkinliklerinin tamamı SHA256 hash fonksiyonu kullanılarak hash edilmektedir. Bu fonksiyon, bir girdiyi alması sonrasında tahmin etmesi neredeyse imkânsız olan benzersiz bir çıktı üretir. Solana bu benzersiz çıktıyı alarak hash için girdi olarak kullanır. Bu şekilde işlemlerin sırası hash edilen çıktıda yerleşik hale getirilmiş olur.
Hash etme süreci, hash edilmiş işlemlerden oluşmuş kesintisiz ve uzun bir zincir yaratmaktadır. Bu özellik, geleneksel zaman dalgalarına ihtiyaç olunmaksızın doğrulayıcının bloğa eklemiş olduğu işlemlerin doğrulanabilir ve net şekilde sıralanabilmesine olanak sağlar. Hash etme sürecinin başarılı bir şekilde sonlanabilmesi için belirli bir süreye ihtiyaç duyulmaktadır ve bu şekilde doğrulayıcılar ne kadar zaman geçtiğini kolay bir şekilde doğrulayabilmektedir.
Proof of History, Bitcoin tarafından kullanılmakta olan Proof of Work mutabakat mekanizmasında kullanılan sürece kıyasla farklılıklar göstermektedir. Bitcoin ağında yer alan blokların tamamı sıralanmış işlemlerden oluşan büyük gruplar şeklindedir. Her Bitcoin madencisi kaznamkta olduğu bloğa zaman ve tarih ekler. Bu ekleme işlemi ise yerel saate göre yapılır. Zaman diğer düğümlere göre farklı ve hatalı bile olabilmektedir. Gerçekleştirilen ekleme işlemi sonrasında düğümlerin mevcut zaman damgasının geçerli olup olmadığı hakkında kontrol gerçekleştirerek karar vermesi gerekmektedir.
İşlemler eğer ki bir hash zinciri şeklinde sıralanır ise doğrulayıcıların her bir blok içerisinde daha az bilgi işlemesi ve iletmesi mümkün olmaktadır. İşlemlerin son durumunun hash edilmiş versiyonu kullanılması ile yeni bir bloğun onaylanma süresinde ciddi oranda düşüş gözlemlenir.
Proof of History’nin mutabakat mekanizması olmadığının bilinmesi oldukça önemli bir detaydır. Bu fonksiyon, en temelde işlemlerin sırasının doğrulanması için tüketilen zamanın kısaltıldığı bir yöntemdir. Proof of Stake ile birleştirildiği zaman herhangi bir blok için bir sonraki doğrulayıcının seçilmesi daha kolay olmaktadır. Bu şekilde düğümler işlemlerin sırasını doğrulayabilmek için daha az vakit harcamakta ve böylelikle ağ içerisinde yeni bir doğrulayıcıya daha hızlı geçiş sağlanabilmektedir.
Solana’nın Kritik Özellikleri
Kendi blok zincirinde yer alan bloklarına göre merkezi sistem becerilerine sahip olunmasını sağlamak adına Solana ekibi tarafından sekiz farklı temel özellik geliştirilmiştir. Bu özellikler arasında Proof of History en önemlisi olsa da diğer şu özellikler de Solana’da yer almaktadır;
- Turbine
- Sealevel
- Cloudbreak
- Tower BHT
- Gulf Stream
- Pipelining
- Archivers
Bu özellikler ile birlikte 400 ms’lik blok süresine sahip olan ve bir saniye içerisinde binlerce işlem gerçekleştirilebilen performanslı bir ağ yaratılmasına yardımcı olunmaktadır. Kıyaslama yapmak gerekirse Bitcoin’in blok süresi yaklaşık olarak 10 dakika, Ethereum’un blok süresi ise yaklaşık olarak 15 saniyedir.
SOL token sahibi bireyler, blok zincirinin PoS mutabakat mekanizması kapsamı ile mevcut tokenlerini stake edebilmektedir. Stake yapabilmek için uyumlu kripto para cüzdanı kullanmak yeterlidir. Uyumlu cüzdan kullanımı ile birlikte ağ işlemlerini gerçekleştiren doğrulayıcılar ile birlikte stake yapılması mümkünüdür. Başarılı doğrulayıcılar elde etmiş olduğu ödülleri stake yapan kullanıcılar ile paylaşır ve stake yapan bireyler bu şekilde ödüllendirilmiş olur. Bu şekilde stake yapılıp ödül ve kazanç sağlanıyor olması hem doğrulayıcıları hem de bireyleri blok zinciri yararına hareket etmeye teşvik etmektedir. Solana, Mayıs 2021 tarihi itibari ile yaklaşık olarak 900 doğrulayıcıya sahiptir ve bu da büyük oranda merkeziyetsiz bir ağ yapısına sahip olmasına sebep olmaktadır.
SOL Token Nedir?
SOL, hizmet tokeni işlevinde kullanılan ve Solana blok zinciri ağına ait yerel kripto para birimidir. Kullanıcılar akıllı sözleşmeler ile etkileşim kurmak veya transfer gerçekleştirebilmek için SOL token kullanmak zorundadır. Ayrıca, ağ SOL tokeni yakımı gerçekleştirmektedir. Bir diğer yandan SOL sahibi bireyler ağ doğrulayıcısı da olabilmektedir. Ethereum gibi Solana, geliştiricilerinin akıllı sözleşmeler geliştirebilmesine ve blok zinciri üzerinde projeler yaratabilmesine olanak sağlamaktadır.
SOL, SPL protokolü kullanmaktadır ve SPL, Solana blok zincirinin token standardı olarak kullanılmaktadır. SOL token, temelde iki farklı kullanım alanına sahiptir ve bunlar;
- Proof of Stake mutabakat mekanizması kapsamı dahilinde token stake edebilme,
- Akıllı sözleşmeleri veya ağı kullanırken oluşan işlem ücretlerinin ödenmesi,
Ayrıca, günümüzde Solana blok zinciri üzerinde gerçekleştirilmekte olan dApp’ler ile birlikte SOL token için yeni bir kullanım alanı oluşumu başlamıştır. SOL token kullanılarak kurumsal yönetişim için DeFi oylama uygulaması Chainvote tarafından başlatılmıştır.
SOL token fiyatı 2021 yılının ilk iki çeyreği içerisinde yaklaşık olarak 30 kat değerlenmiş ve yatırımcılar başta olmak üzere spekülatörlerinde göz bebeği olmuştur.
SOL Nasıl Saklanabilir?
SOL tokenleri, sollet.io kripto cüzdanında veya mobil cihazlar için kullanılmakta olan Trust Wallet veya SPL desteği sunmakta olan diğer cüzdan hizmetlerinde saklanabilmektedir. Eğer ki SOL stake etme amacınız var ise SOL stake edebileceğiniz ve bunu destekleyen bir cüzdan kullanılması gerekmektedir. Bunun için ise Solana komut satırı aracı veya SolFlare cüzdanını kullanabilirsiniz. Bu iki cüzdan hizmeti, cüzdan içerisinde staking hesabı oluşturulmasına ve SOL tokenlerinin stake işleminin gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır.
Her ne kadar oldukça yeni bir proje olsa da vaat ettiği ölçeklenebilirlik ve hız avantajlarını son derece başarılı şekilde sunmuş Solana projesi özellikle son dönemlerde ciddi değer kazanması ile de üzerine dikkatleri çekmiş durumda. Tüm bunlara rağmen Solana blok zincirinin kullanılması ve benimsenebilmesi için henüz yolun başında olduğunun unutulmaması gerekiyor.
Daha fazla yatırım yapıldığını ve ağ kullanımının arttığını göremedikçe Solana projesinin kripto para piyasalarında ciddi bir etki yaratıp yaratmayacağı bir tartışma konusudur. Her ne kadar oldukça hızlı bir ağa sahip olsa da bu avantajın faydaları daha fazla kişi tarafından kullanıldığı zaman netleşecektir. Yani, mevcut ağ yapısının yoğun işlem kapasitesine karşı olan direncinin de görünmesi oldukça önemlidir.
