Çek, tüm dünya genelinde yoğun bir kullanım alanına sahip ödeme yöntemlerinden birisidir. Dünya tarihi boyunca sürekli olarak artış gösteren ticaret hacmi sebebi ile farklı ödeme yöntemi alternatifleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Tarihe bakıldığı zaman yeni bir ödeme yöntemi olmayan çekler ise tüm dünya genelinde oldukça geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bir başka tanımlama ile çek, yapılan alışverişler için kullanılan ve nakit olmayan ödeme aracıdır. Çekler, belirlenen tarihte ödeme yapılacağının taahhüt edildiği borç senetleri olarak da tanımlanmaktadır.
Çek olarak adlandırılan kâğıt parçası bankalar tarafından müşterilerine sağlanmaktadır. Belirli şartları karşılamakta olan ve ticari güveni bulunan işletme veya şahıslara verilmektedir. Bu durum her ne kadar çeklerin güvenli bir ödeme yöntemi olduğunu anlam ediyor olsa da bazı durumlarda şahıs veya işletme kaynaklı sorunların yaşanması muhtemeldir. Bu sebeple yapılan iş karşılığında çek alındığı zaman dikkatli olmakta fayda vardır.
Çek Nedir?
Nakit akışının düzenli ve sorunsuz gerçekleşiyor olması hiç kuşkusuz başta firmalar olmak üzere şahıslar içinde oldukça önemlidir. Gerçekleştirilen bir ticari işlem sonrasında nakit sıkıntısı yaşanacağına dair bir sorun yaşanması halinde işletmeler ve bireyler vadeli ödeme yöntemlerini kullanmaktadır. Geleneksel veresiye veya açık hesap yönetiminin hiçbir güvencesi olmaması nedeni ile günümüzde tercih edilmemektedir. Bu sebepledir ki ödemenin ileri tarihli olarak yapılmasını kısmen garanti eden ödeme araçlarından birisi olma özelliğine sahip çekler ticaret dünyasında sık olarak kullanılmaktadır.
Günümüzde yazılan çeklerin karşılıksız çıkması gibi durumların önüne geçebilmek adına bazı güvenlik yöntemleri bulunmaktadır. Karşılıksız çekler hem çek sahibinin itibar kaybetmesine sebep olmakta hem de alıcı kişinin mağduriyet yaşamasına sebep olması sebebi ile bazı yasal düzenlemelere tabiidir. Buna ek olarak sahte çeklerin önüne geçilebilmesi adına bazı yaptırımlar ve standartlar uygulanmaktadır.
Çek Nasıl Kullanılır?
Çeklerin hatalı olarak kullanılıyor olması bazı istenmeyen durumların yaşanmasına sebep olabilmektedir. Çek yazarken doğru şekilde doldurulabilmesi için öncelikli olarak çek üzerinde bulunan boşlukların ne anlam ifade ettiğinin bilinmesi gerekmektedir. Genel olarak çeklerin üst kısımlarında yer alan ‘’keşide tarihi ve miktarı’’ kısımları yer almaktadır. Tarih alanı çekin bozulacağı tarihi ifade etmektedir. Miktar kısmı ise çek karşılığında yapılacak ödemenin tutarını ifade eder. Çek yaprağının orta kısmında yer alan ‘’bu çek karşılığında’’ kısmı ise alıcı adının yazılması gereken yerdir.
Eğer ki yazılacak çek tüzel kişi yani işletme için dolduruluyor ise ilgili kısma şirket adı yazılabilir. Çek hamiline yazılacağı zaman ise bu durumun banka tarafından çek karnesinin basılması sırasında belirtilmelidir. Eğer ki üzerinde hamiline ibaresi bulunmayan bir çek yaprağı hamiline şeklinde yazılırsa bu yapılan son düzenlemelere göre suç kapsamı dahilindedir.
Alıcı kişiye ait unvan bilgisinin yazılması sonrasında ‘’yalnızca’’ ile başlayan kısma ise daha önce rakamsal olarak ifade edilmiş ödeme tutarının yazı ile yazılması gerekmektedir. Yazı ile çek tutarı yazılacağı zaman harfler arasında herhangi bir boşluk bırakılmamalı ve miktarın hem başında hemde sonunda ‘’#’’ işareti kullanılmalıdır. Tüm bu işlemlerin tamamlanması sonrasında ise çek sahibi kişinin imza kısmına imza atması gerekmektedir. Eğer ki çek bir tüzel kişi tarafından yazılıyor ise çek üzerinde şirkete ait kaşenin basılmış olması ve kaşe üzerinde de imza bulunuyor olması oldukça önemlidir.
Çek Yazarken Bilinmesi Gereken Önemli Faktörler Nedir?
Bankalar, geçmişte yer alan ödemelerinde herhangi bir sorunu bulunmayan veya kredi notunda herhangi bir problem bulunmayan tüzel kişiler için oldukça kolay bir şekilde çek vermektedir. Buna ek olarak ise bankadan çek defteri alınabilmesi için bir miktar nakit paranın bloke edilmesi gerekmektedir. Özellikle yeni iş yerleri veya girişimcileri nakit sıkıntısına sokabilecek bu bloke çek defteri almak için zorunlu bir şarttır. Bu sebepledir ki yeni işletme veya girişimciler için müşterileri tarafından alınan çekler ile ödeme yapması tavsiye edilmektedir. Çek yazıldığı zaman ödeme gününün dikkatli şekilde belirlenmiş olması ve belirlenen gün içerisinde banka hesabında para bulunuyor olmasına özen göstermek gerekmektedir. Bu, çek sahibi kişinin hem çek alıcısı hem de bankanın gözünde itibar kaybetmemesi için oldukça önemli bir detaydır.
Son olarak ise, çek kullanımı gerçekleştirilmeden önce bu konu hakkındaki mevzuatın okunması da bilinçli şekilde çek kullanabilmek için oldukça önemli bir detaydır.
