İpotek Nedir? Nasıl Kaldırılır?

İpotek, genel olarak yüksek tutarlı banka borçlanmalarında talep edilen oldukça önemli bir araçtır. Faiz karşılığı ile yasal olarak borç verme hakkına sahip olan bankalar veya diğer işletmeler verilen borcun tahsilatını garantiye alabilmek adına bazı yöntemlere başvurmaktadır. Bu yöntemler arasında ise ipotek oldukça popülerdir. İpotek kelimesi için en uygun ve en sade tanım, ödenmesi taahhüt edilmiş borçların karşılığına nazaran taşınmaz tapu mallarının üzerine konulan şerhtir. Eğer ki borcu alan taraf bu borcu ödemez veya ödeyemez ise borç veren taraf ipoteği bulunan taşınmaz malı satışa çıkartma hakkına sahip olur ve bu satış ile de borç tahsilatı gerçekleşir.

İpotek ile ilgili tüm yasal kurallar Türk Medeni Kanunu’nda belirtilmiştir. Bir diğer yandan borcu alan kişinin borç ödemesini gerçekleştirmesi ile ise ipotek kaldırılır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli detay ise ipoteklerin kendiliğinden kalkmama özelliğine sahip olmasıdır. Geçerli ipoteğin kaldırılabilmesi için tapu sahibi tarafından bazı hususların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu sebepledir ki ipoteğin nasıl kaldırılacağı hakkında bilgi sahibi olunması daha sonra problem yaşanmaması adına oldukça önemlidir.

İpotek Nedir?

Finans şirketlerinden, şahıslardan, bankalardan veya tüzel kişilerden borç alınacağı zaman eğer ki borç tutarı yüksek ise bu gibi durumlarda ipotek talebi gerçekleşmektedir. Verilen borcun tahsil edilebilmesi için ipotek oldukça önemli bir güvencedir. Daha basit tanım ile ipotek, alınan borca karşılık rehin verme işlemidir. İpotek kurma işlemi sadece taşınmaz mallar üzerinde gerçekleştirilebilir. Buna ek olarak bu işlem sadece tapu müdürlüklerinde gerçekleştirilebilmektedir.

Tapu tarafından üzerine ipotek şerhi konulmamış taşınmaz mallar yasal anlamda ipotek edilmiş satılmamaktadır. Ayrıca, bu işlem noter huzurunda gerçekleştirilmiş olsa bile tapu müdürlüğünde gerçekleştirilmemiş olması sebebi ile yasal olarak hiçbir geçerliliğe sahip olmamaktadır.

İpotek kurma işleminin gerçekleştirilebilmesi için her iki tarafında kimlik bilgileri ve ipoteği gerçekleşecek taşınmaz mala ait tapu belgesi gerekmektedir. Taraflardan birisinin tüzel kişi olması durumunda ise imza sirküleri, ticaret sicil belgesi örneği, yetki belgesi, güncel faaliyet belgesi, kaşe örneği ve vergi levhası fotokopisinin işlem sırasında sunulması gerekmektedir. Ayrıca, belediyeden tahsil edilecek emlak değer beyannamesinin de sunulmuş olması bu ipoteğin borç tutarını karşıladığını kanıtlaması açısından oldukça önemlidir. Tüm bunlara ek olarak eğer ipotek işlemi yasal temsilciler aralığı ile gerçekleşecek ise vekalet belgesinin de sunulması gerekmektedir.

Sunumu gerçekleştirilen tüm evraklar Tapu Sicil Müdürlüğü tarafından değerlendirilir ve sonrasında ise olumlu karar alınması durumunda taşınmaz mala ait tapu belgesine ipotek şerhi düşürülür. Bu şerh düşürmesi sonrasında ise borç veren kişi veya kuruma bu borcu tahsil edememesi durumunda taşınmaz mal üzerinde satış hakkı tanınmış olur.

Hangi Durumlarda İpotek Kurulur?

İpoteğin tanımı sonrasında ne gibi durumlarda bu yönteme başvurulduğu hakkında da bahsetmek gerekmektedir. İpotek işlemlerine en çok talep bankalar tarafından gösterilmektedir. Özellikle konut kredisi gibi yüksek tutarlı krediler için ödemenin geri alınacağına dair güvencenin bulunması amacı ile kullanılmaktadır. Eğer ki borç alan kişi veya kurum bu borcu ödeyemez ise banka o ipoteğin bulunduğu tapunun satışını gerçekleştirir ve borcun tahsilatını gerçekleştirmiş olur. Konut kredilerine ek olarak tutarın yüksek olduğu tüm borç çeşitleri için de ipotek yöntemine başvurulmaktadır. Özellikle küçük tutarlı kredilerde ise bu yöntem pek fazla tercih edilmemektedir.

Bankalara ek olarak şirketler veya şahıslar da borç alma-verme işlemleri için ipotek yöntemini kullanabilmektedir. Borç veren taraf bu şekilde borcun tahsil edilmesini garanti altına almış olur. Tıpkı bankaların yaptığı gibi eğer ki alacaklı taraf borcu tahsil edemezse üzerinde ipoteği bulunan taşınmaz malı satıp alacağını temin edebilir. Ayrıca, gecikme süresinin de göz önünde bulundurulması ile bu gibi durumlarda gecikme faizi de hesaplara dahil edilmektedir.

İpotek Nasıl Kaldırılır?

İpotek kaldırma işlemi birkaç farklı şekilde gerçekleştirilebilmektedir. İpoteğin kaldırılabilmesi için öncelikli olarak ipoteğin güvence amaçlı alındığı borcun tamamının ödenmiş olması gerekmektedir. Borç ödemesinin gerçekleştirilmesi sonrasında ise ipotek fek yazısı ile birlikte Tapu Sicil Müdürlüğü’ne başvuru gerçekleştirilmelidir. İpotek fek yazısının borç veren kişi veya kurum tarafından hazırlanmış olması gerekmektedir. Fek yazısı, borcun tamamının tahsil edildiğini ve ipoteğin kaldırılmasında herhangi bir sıkıntı bulunmadığını belirten yazıya verilen isimdir. Tapu Sicil Müdürlüğü, bu yazının alınması sonrasında genellikle iki hafta içerisinde ipoteği kaldırmaktadır.

Tüm bu prosedüre rağmen bazı zamanlarda aksaklıkların yaşandığı ve borcun ödenmesine rağmen ipoteğin kaldırılamadığı da olmaktadır. Böyle bir durumda ise ipotek kaldırma davası açılarak taşınmaz mala ait ipoteğin kaldırılması talep edilmelidir.

Ekonomi 101

ITO Şirket ve Unvan Sorgulama Nasıl Yapılır?

ITO, İstanbul sınırları içerisinde faaliyet göstermekte olan ve bireyler ile ticari kurum işletmelerinin düzenlemiş olduğu, kayıt altında tuttuğu ve bu işletmelere ait sicil kayıtlarının tutulmakta olduğu kurula verilen isimdir. Ülkemizde birçok şirket bulunması sebebi ile size ait olan unvan eğer ki halihazırda kayıtlıysa ITO tarafından kabul edilmeme ihtimali bulunmaktadır. Bunun için ilgili kurum tarafınca sorgulama işleminin gerçekleşmesi gerekmektedir.

İstanbul Ticaret Odası (ITO) tarafınca şirket, unvan, sicil veya firma bilgilerine ulaşabilmek amaçlı online olarak hizmet sayfası yaratılmıştır. Üyeler, online olarak sağlanan bu hizmeti kullanarak pek çok işlemi şubeye gitmesine gerek kalmadan gerçekleştirebilmektedir.

İstanbul Ticaret Odası (ITO) Bilgi Bankası Nedir?

İstanbul Ticaret Odası bünyesi içerisinde barınmakta olan şahıs veya şirket firmaları hakkında detaylı bilginin sağlanmakta olduğu veri tabanına verilen isimdir. İlgili web sayfasına ulaşmak için ise yapılması gereken tek şey ITO resmî web sitesini ziyaret ederek sonrasında ‘’Bilgi Bankası’’ seçeneğine tıklamaktır. Bu web sayfası içerisinde bütün firma ve bunlara bağlı işletmelere ait sicil kayıtları bulunmaktadır. Web sitesi kullanılarak yapılacak online sorgulama işlemleri ise şu verileri bünyesinde barındırır;

• Ticaret sicil numarasına göre sorgulama,
• Ticaret unvanına göre sorgulama,
• Yönetim kurulu üyesi, gerçek kişi ve ortak arama seçenekleri ile sorgulama,
• Oda sicil numarasına göre sorgulama,
• NACE kodu ile sorgulama,
• Tescil tarihi, meslek grubu, semt, firma türü ve sermaye aralığına göre sorgulama,

Tüm bunlara ek olarak ise işletmeler için düzenlenmiş ITO online hizmetler sekmesini ziyaret ederek firma bilgileri alınmasına ek olarak belge tasdik bilgileri, ticaret sicil, MERSİS kuruluş randevusu sorgulama ve üyelik gibi işlemler de gerçekleştirilebilmektedir. Ayrıca, bu listede yer alan işlemlere ek olarak şunların da sorgulanması mümkündür;

• ITO tescil başvurusunun sorgulanması,
• Tüzel kişi oda kayıt beyannamesinin sorgulanması,
• Gerçek kişi oda kayıt beyannamesinin sorgulanması,
• Islak imzanın yer aldığı faaliyet belgesinin sorgulanması,
• Diş ticaret belgesinin sorgulanması,
• Burs sorgulama,
• ITO vize sorgulanması,
• İşletmeye ait faaliyet belgesinin sorgulanması,
• Borç sorgulama,

İstanbul Ticaret Odası (ITO) Tescil Sorgulama Nasıl Yapılır?

ITO, hem kendisine bağlı üyeleri hem de vatandaşlar için sunmakta olduğu online işlemler ile birçok kolaylık sağlamaktadır. Sunulan bu hizmetler doğrultusunda ITO tescil işlemlerinin de web sitesi üzerinden gerçekleştirilmesi mümkündür. Üstelik bu işlem oldukça kolay bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Ayrıca, bu işlemi gerçekleştirmek için herhangi bir üyeliğe sahip olunması şartı da bulunmamaktadır.

Tescil sorgulama işlemini başarılı bir şekilde gerçekleştirebilmek için yapılması gereken tek şey web sitesi üzerinde talep edilen 3 farklı bilginin sağlanmasıdır. Buna göre, tescil işlemleri sayfasında bulunan başvuru numarası, başvuru yılı ve hizmet birimi alanlarının doğru şekilde doldurulmuş olması yeterlidir. Bu bilgilerin sağlanması sonrasında ise robot doğrulama işlemini tamamlamalı ve ‘’Ara’’ butonuna tıklamalısınız.

Ekonomi 101

E-Fatura Hatalı Kesilirse Ne Olmaktadır?

E-fatura, özellikle her geçen gün dijitalleşen dünya ile hayatımıza girmiştir ve günümüzde oldukça önemli bir konuma ulaşmıştır. Fatura, gerçekleşen satış işlemine ait detaylı bilgilerin içerisinde barındırıldığı belge için kullanılan isimdir. Fatura içeriği, alıcı ve satıcı, tutar ve ürün vb. benzeri bilgileri içerisinde barındırmaktadır. Bu bilgiler, olası bir olumsuz durum gerçekleştiği zaman kullanılabilmek için fatura detaylarına eklenmektedir. Online olarak düzenlemesi gerçekleştirilen faturalar ise yapılan satış işlemine dair kanıt niteliğine sahiptir.

İnternet üzerinden gerçekleştirilen ürün ve hizmet alım-satım işlemleri alışıldık ticaretin aksine yüz yüze gelinmeksizin ve uzaktan gerçekleştiği için olası problemler ile karşılaşılması durumunun ihtimali de yüksektir. Bu sebepledir ki internet üzerinden yapılan alım-satım işlemleri için fatura düzenlenmesi oldukça büyük önem arz etmektedir.

Faturanın dijital ortamlarda hazırlanan versiyonu e-fatura olarak adlandırılmaktadır. E-arşiv ile birlikte e-fatura programı kullanılarak elektronik ortamda fatura oluşturulmakta ve saklanmaktadır. Ayrıca, bu oluşum sürecinin elektronik ortamda takibi daha kolaydır ve pek çok avantaj sağlamaktadır.

Her ne kadar nadir olarak rastlanan bir durum olsa da e-fatura düzenleme programı kullanılırken de bazı hatalar yapılabilmektedir. Eğer ki böyle bir hata oluşmuş ise hazırlanmış olan e-faturanın iptal edilmesi kesinlikle zorunludur. İptal etme işlemi ise fatura türüne bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Ticari e-fatura ve temel e-fatura iptali değişkenlik gösterebilmektedir.

E-faturalar, faturayı göndermiş kurum veya birey tarafından iptal edilememektedir. Bu faturaların iptalinin gerçekleşebilmesi için faturanın düzenlenmiş olduğu birey veya kurumun faturayı reddetmesi gerekmektedir. Alıcı birey veya kurumun fatura reddi sonrasında hatalı olarak kesilen fatura e-fatura iptal portalı üzerinden oldukça basit bir şekilde iptal edilebilmektedir.

Hatalı Kesilen E-Fatura Nasıl İptal Edilir? E-Fatura İadesi Nasıl Yapılır?

Alıcı tarafında fatura reddi hakkının bulunmadığı fatura sistemi temel e-fatura sistemi olarak adlandırılmaktadır. Gönderim sağlayan tarafın alıcı tarafa direkt olarak ulaşabilmesi amacı ile gönderim sağlanmaktadır. Temel e-fatura iptal işlemleri diğer e-fatura türlerinin iptaline kıyasla farklılık göstermektedir. Temel e-fatura iptal işlemi şu aşamalardan oluşmaktadır;

• Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından oluşturulmuş e-fatura iptal portalı sistemine giriş yapılır.
• Belgeleri, fatura tutarını ve fatura numarasını faturayı gönderen taraf imzalar.
• Belgeyi gönderici taraf oluşturmalı ve alıcı tarafa iptal talebi olarak gönderilmelidir.
• Bir sonraki adımda ise alıcı tarafın iptal talebine onay vermesi beklenir.
• Eğer ki alıcı iptal talebini onaylarsa e-fatura iptali gerçekleşmiş olur. Bu durum e-fatura iptal portalı üzerinden takip edilebilir ve görüntülenebilir.

Alıcı taraf eğer ki e-faturanın onay talebi için olumlu cevap vermezse hatalı olarak kesilen e-fatura kesinlikle iptal edilmemektedir. Faturanın iptal edilmemesi ile birlikte hatalı olarak kesilmesine rağmen o fatura geçerliliğini sürdürmeye devam eder. E-fatura iptal portalı üzerinden fatura iptali oluşturan satıcı taraf ise buradan faturanın güncel durumunu takip edebilmektedir.

Alıcı tarafın faturayı kabul etme, iptal etme ve reddetme hakkınsa sahip olduğu sistem ise ticari e-fatura sistemidir. Genellikle ticari alış-satış işlemleri için kullanılan bu yöntem iptal hakkı için alıcı tarafa sekiz günlük süre tanımaktadır. Alıcı taraf bu süre içerisinde faturayı iptal edebilme hakkına sahiptir ve eğer bu işlem bu süreç içerisinde gerçekleştirilmezse fatura geçerliliğini korumaktadır. KEP sistemi kullanılarak ticari e-fatura iptali için alıcı taraf iptal talebine dair bir yazı göndermektedir. Bu yazı gönderiminin gerçekleşmesi sonrasında eğer ki alıcı ve satıcı taraf anlaşma sağlar ise fatura iptali gerçekleşmektedir.

E-arşiv fatura iptal işlemleri yedi gün içerisinde gerçekleştirilmek zorundadır. Eğer ki alıcı ve satıcı taraf bu süreyi aşarsa ve fatura iptal işlemi gerçekleştirilmezse yeni bir fatura oluşturularak müşteriye gönderilebilir.

Her ne kadar ilk bakışta oldukça karmaşık ve zor gibi görünüyor olsa da aslında e-fatura ve e-arşiv işlemleri pek zor ve karmaşık değildir. Doğru şekilde adımların takip edilmesi ile hiçbir karmaşa ve sıkıntı gerçekleşmeksizin işlemlerin rahat bir şekilde tamamlanması mümkündür. Bu işlemlerin gerçekleştirilmesi için Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından geliştirilmiş olan sistemler kullanılabilir.

Son olarak, e-faturanın tıpkı gündelik hayatımızda kullanılan kâğıt faturalar kadar önemli olduğunu unutmamalı ve bunların bire bir muadili olduğunu da bilmek oldukça önemlidir.

Ekonomi 101

Part Time İş Nedir?

Part time iş, bazı bireyler için ek gelir yöntemi olarak bazı bireyler için öğrencilik veya benzeri durumlarda az da olsa kazanç yöntemi olarak tanımlanabilir. Özellikle günümüzde ülkemiz başta olmak üzere tüm dünya genelinde geçim sıkıntısı büyümeye devam ederken birçok kişi masraf ve ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile part time iş arayışına girmiş durumda. Hatta durum o kadar kötü ki bazı bireyler gündüz bir iş akşam ise başka iş yapmak zorunda kalmış duruma gelmiş durumda. Günümüzde yoğun olarak ek gelir elde etme amacı ile tercih edilen bu çalışma yöntemi tecrübesiz bireyler içinde eğitim veya benzeri süreç içerisinde tecrübe elde etmek için oldukça güzel fırsatlar sunabiliyor.

Part Time Nedir?

Bu çalışma yöntemi, işveren ve işçi arasında karşılıklı olarak mutabık kalınması koşulu ile oluşmakta olan ve full time iş yöntemine kıyasla daha az düzenli veya düzensiz çalışma sistemidir. Yasalara göre part time olarak çalışacak bir birey, full time çalışan bir bireye göre önemli ölçüde daha az mesai yapmalıdır.

İngilizce kökenli olan part time kelimesinin Türkçe karşılığı yarı zamanlı anlamını ifade ediyor olsa da ülkemizde genellikle İngilizce olarak kullanılmaktadır. Yani, bu kelime her ne kadar yabancı kökenli olsa da dilimize yerleşmeyi başarmıştır.

Part time iş türü, en sade anlatım ile bir iş yerinde haftalık çalışma süresinin maksimum 2/3 oranına denk gelmekte olan çalışmayı ifade etmektedir.

Part Time Çalışma Süresi Ne Kadardır?

Bir iş türünün part time olarak sınıflandırılabilmesi için haftalık olarak 30 saatin üzerinde olmaması koşulu bulunmaktadır. İş kanunlarına göre haftalık olarak maksimum çalışma saati 45 saat ile sınırlandırılmıştır ve buna bağlı olarak da part time olarak çalışma limiti 30 saat ile limitlendirilmiştir. Bahsedilen bu süre ise çalışanın veya işverenin teklif edeceği şekilde bir haftalık sürece yayılabilmektedir. Part time olarak işlemekte olan bireylerin yasalar gereğince haftalık 1 gün izni bulunmaktadır ve hafta içerisinde 30 saati doldurmak ile sorumlu veya zorunlu değildir. Bu çalışma türünde günlük maksimum çalışma süresi ise 11 saat olarak sınırlandırılmıştır ve önceden de bahsettiğimiz gibi haftalık 30 saatlik süreyi geçememektedir.

Bu çalışma yöntemi ayrıca ülkemizde yarı zamanlı çalışma olarak da isimlendirilmektedir. Sebep fark etmeksizin her birey part time olarak çalışabilir ve part time çalışmak için özel bir koşulun yerine getirilmesine gerek yoktur.

Ayrıca, full time iş ilanlarına kıyasla özellikle günümüzde daha fazla part time iş ilanının görülmesi son derece normalleşmiş bir durumdur. Bunun sebebi ise part time olarak çalışan personellerin işveren için daha az maliyetli olması ve nerdeyse full time çalışan personel kadar verim sağlıyor olmasıdır.

Part Time Çalışma Avantajları Nedir?

Hiç şüphesiz part time çalışmanın en büyük avantajı ek gelir imkânı sağlamasıdır. Özellikle son dönemde yaşanan ekonomik sıkıntıların yanı sıra pandemi sürecinin de etkisi ile bu iş tipi birçok kişi tarafından daha fazla tercih edilmeye başlamıştır. Ayrıca, ek gelir fırsatının yanı sıra bu tür iş fırsatları henüz kariyerinin başında olan bireyler içinde oldukça büyük avantaj sağlamaktadır. Bunun sebebi ise hem iş tecrübesi kazanmak hem de kişinin mesleki alanında iş tercih etmesi durumunda tecrübe kazanmasıdır. Özellikle üniversite öğrencileri hem tecrübe hem de gelir avantajı sebebi ile bu şekilde çalışmayı tercih etmektedir. Part time iş, boş zamanların değerlendirilmesi için de oldukça etkili bir iş türüdür.

Part time iş istihdamı işverenler içinde bazı avantajlara sahiptir. Daha az masraflı şekilde işçi çalıştırmak, tam zamanlı işçi alımı öncesinde bu yöntem ile işçinin verim ve performansının değerlendirilmesi gibi birçok avantaj bulunmaktadır.

Kısaca Part Time ve Full Time Farkları Nelerdir?

Her ne kadar full time çalışma yöntemi farklı bir konu olsa da part time çalışma yöntemi ile kıyaslanması mümkündür. Bu iki çalışma yöntemi arasındaki en belirgin fark part time çalışma türünde geçici eleman olurken full time çalışma türünde ise kalıcı eleman olma özelliğidir. Ayrıca, bir diğer önemli fark ise sabit mesai saatleri veya toplam mesai saatleri arasında oluşan değişim ve farktır. Elbette sabit çalışma saatleri bulunan part time iş seçenekleri mevcuttur fakat genelleme yapıldığı zaman bu çalışma türünün çalışma saatleri esneklik ve değişkenlik göstermektedir. Toplum, full time çalışma türünü normal olarak kabul etmektedir ve bunun yanı sıra bu çalışma türü birçok haklara da sahiptir.

Ayrıca, bir diğer önemli fark ise part time elemanlar bazı şirketler tarafından dönemlik olarak tercih edilirken full time elemanlar ise işlerin normal seyrettiği zamanlarda ve sürekli olacak şekilde tercih edilmektedir.

Part Time Maaşları Hakkında Bilgilendirme

Part time iş ilanları genellikle yapılan iş ve sektöre göre değişiklik göstermektedir. Bu iş türünde saatlik olarak iş verilmesinden kaynaklı aylık net olarak kesin ve sabit bir kazanç elde edileceğinin garantisi de bulunmamaktadır. Part time iş türünün maaşına dair genelleme yapmak gerekirse saatlik ücret baz alınarak değerlendirilmesi daha doğru olacaktır.

Bazı sektör veya iş yerlerinde part time maaşlara ek olarak satışlardan prim veya benzeri ek ücretlerinde ödenmesi mümkündür. Bu da aslında çalışan için daha fazla ek gelir elde etme fırsatı yaratırken işveren için ise çalışanlarından daha fazla verim alınmasına yardımcı olur.

Ekonomi 101

Tediye Makbuzu Nedir?

Tediye makbuzu, kıymetli evrak, mal benzeri kıymetli eşyaların ve paranın teslim edildiğini ispatlamak amaçlı düzenlenen makbuza verilen isimdir. Bu makbuz, alıcı firmaların satıcı firmalara ödeme gerçekleştirirken kendi iç sistemlerinde kullandıkları ve paranın karşı tarafa gönderildiğini ispat etme amacı ile kullanılmaktadır.

Tediye Makbuzu Ne İşe Yaramaktadır?

Tediye makbuzu, verilen hizmet için ödemenin kayıt altında tutulmakta olduğu resmi bir belge niteliğine sahip olan ve ödeme yapan firma veya kişi tarafından düzenlenmiş resmî belgeye verilen isimdir. Bu makbuz nüshalı bir şekilde düzenlenmektedir ve makbuz içeriğinde ödeme gerçekleştiren firma veya kişi ile ödemeyi alan firma veya kişinin bilgileri yer almaktadır. Ödeme gerçekleştiren kişi veya firmanın hem kendisi hem sorumluluğu bulunan bireylere karşı söz konusu olan ücretin ödenmiş olduğuna dair kanıt niteliğinde olma özelliğine sahiptir. Bu sebepledir ki muhasebe açısından oldukça büyük bir öneme sahiptir.

Tediye Makbuzundan Olması Gereken Bilgiler Nedir?

Tediye makbuzu düzenlemek için bu makbuz üzerinde bazı önemli bilgilerin bulunması oldukça önemlidir. Tediye makbuzu üzerinde bulunması gereken en temel bilgiler ise şu şekildedir;

• Tahsilatın rakam, yazı ve birim cinsi ile tutarı,
• Tahsilat cinsi veya ödeme yöntemine bağlı olarak değişen, çek numarası, banka adı, şube, çek tarihi ve hesap numarası gibi önemli detaylar,
• Makbuz kesim tarihi,
• Tahsilat yöntemi ve şekli,
• Ödeme gerçekleştiren firma veya kişinin iletişim bilgileri, adresi ve unvanı

Tediye Makbuzu ve Tahsilat Makbuzu Arasındaki Farklar Nedir?

Genel olarak tediye makbuzu ile tahsilat makbuzu birbiri ile karıştırılmaktadır. Bu iki makbuz türü arasındaki en temel fark eğer ki ödeme gerçekleştiren taraf makbuz kesmiş ise bu belgenin tediye makbuzu olarak adlandırılmasıdır. Tam tersi durumda ise ödemeyi alan firma makbuz keser ve bu da tahsilat makbuzu olarak adlandırılır. Bu durumu örneklendirerek anlatmak gerekirse, A firmasının B firmasına hizmet sağladığını düşünelim. Böyle bir durumda her iki makbuz türü de kullanılacaktır fakat makbuz işlemleri şu şekilde gerçekleşecektir;

A firması, hizmet sağlaması sebebi ile almış olduğu ücret için tahsilat makbuzu kesmek durumunda olacaktır. Böyle bir durumda ise makbuz üzerinde yer alan bilgiler ödeme alan firmaya ait olacağı için A firmasına ait bilgiler makbuz üzerinde görünecektir. Ayrıca, böyle bir durumda orijinal makbuz belgesi A firmasında kalacak ve nüshası ise B firmasına verilecektir. Bu duruma karşılık olarak ise B firması satın almış olduğu hizmete dair ücretin kanıtı niteliğinde tediye makbuzu kesebilmektedir. Böyle bir işlemin gerçekleşmesi durumunda ise makbuz üzerinde yer alan bilgiler B firmasına ait olacaktır.

Gündelik hayatımızda sadece firmalara değil bireylere de hizmet sağlamakta olan birçok firma bulunmaktadır. Her bir bireyin makbuz kesmesine kıyasla tüketici için makbuz kesilmesi kesinlikle daha kolay bir yöntemdir. Bu sebepledir ki tahsilat makbuzu, tediye makbuzuna kıyasla daha çok kullanılmaktadır.

Ekonomi 101

Valör Nedir?

Valör kelimesinin anlamı faiz hesaplama işlemlerinde başlangıç oluşturulan tarih olarak tanımlanmaktadır. Yakın zaman içerisinde Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından yapılan açıklamaya göre altın alımları ile birlikte valör yapılacağı açıklanmıştı. Fransızca kökenli bir kelime olan valör, doğrudan değer olarak da anlamlandırılmaktadır. Kökeni Fransızca ’da anlamı değer olan bu kavram İngilizce ’de ise ‘’Value Date’’ olarak isimlendirilmektedir. Kısaca, değer tarihi anlamına sahip bu ifade direkt olarak işlemi gerçekleşen ve değer kazanacak bir şeyin işleme konulmuş tarihini ifade etmektedir.

Günümüzde valör her ne kadar kredi hesaplamalarındaki alacak olarak kaydedilen hareketlerin işleminin yapıldığı günü takip eden ilk iş günü olarak da açıklanmaktadır. Borç söz konusu olan işlemlerde valör doğrudan işlem gerçekleştirilen gün olarak baz alınmaktadır.

Valör Tarihi Anlamı Nedir?

Vadeli bir mevduat hesabı açmak istediğiniz zaman bu hesap ile birikimlerinizi faize yatırmış olursunuz ve bu birikimleriniz faiz kazanmaya başlar. Vadeli hesaplar içerisinde yatırım amacı ile birikimlerinizin faizinin işlemeye başladığı tarih ise valör tarihi olarak adlandırılır. Temel olarak uygulanmasında ise prosedür hesaba para yatırılan günün sonrasında faiz işleyecek şekilde gerçekleşir.

Finans piyasalarında yapılacak olan çeşitli takas işlemleri içinde farklı süreçlere göre valör işlemleri bulunmaktadır. Sermaye piyasalarında gerçekleştirilen bu işlemler başta olmak üzere paranın temeline dayalı birçok konu ile ilgili valör bulunmaktadır.

Spot Valör Anlamı Nedir?

Spot valör, direkt olarak piyasa içerisinde gerçekleştirilen işlemlere bağlı olarak ödeme işleminin gerçekleştiği gün sonrasını takiben iki iş günü sonrasında gerçekleşmesine verilen isimdir. Bu işlemlerde de değer tarihi önem kazanmaktadır. Örneğin, Pazartesi günü yapılan bir ödeme Çarşamba günü sizlere yapılmaktadır. Burada, spot valör kavramının karşılığı müşteri için talep edilen paranın banka tarafından sizlere kullanılabilir gününü ifade anlamını taşımaktadır. Gerçekleşen işlem tarihi ile birlikte kullanım tarihi arasında 2 gün fark bulunması gerekmektedir. Bu farklar ise mesajın hazırlığı, fon temini ve kontrollerin gerçekleştirilmesi gibi işlemlerdir.

Bankacılık sisteminde doğal olarak bu tarz işlemler değişiklik gösterebilmektedir. Yani, bazı bankalar aynı gün içerisinde bazı bankalar ise 2-3 gün içerisinde valörlü hesaplamalar gerçekleştirebilir. Bu süre değişkenliği yine bankadan bankaya değişiklik gösterecek şekilde yüksek faiz ile telafi edilebilmektedir. Bu durumun daha kolay anlaşılabilmesi için ise şu şekilde basit bir örnek verilebilir;

Herhangi bir bankada açılan vadeli hesap için gereken vade sürecinin 31 gün olduğunu varsayalım. Eğer ki bu banka 3 gün valör işlemi gerçekleştirmek isterse faiz oranının da %14 olduğunu varsayarak şunu söylemek mümkündür. Bu gibi durumda aslında banka sizin birikiminiz için ilgili faizi toplam 34 gün kullanım sonrasında verecektir.

Birçok farklı banka kendi sistemlerine göre farklı valör sistemleri kullanmaktadır. Valörsüz veya aynı gün valörlü olarak adlandırılan yeni terimler de ortaya çıkarken bu isme bağlı olarak zaman kaybı olmaksızın bazı işlemlerin başlatılması mümkündür. Fakat, burada bilinmesi gereken ise faiz geliri elde edilecek para miktarının tutarına göre banka personeli ile pazarlık yapılabileceğidir. Genel olarak değerlendirildiği zaman neredeyse tüm bankalara yatırılan tasarrufların 1 gün valörlü olarak değer kazanılacağı için eğer ki bankadan para çekilişi gerçekleşir ise aynı gün valörlü para çekildiği anlamını ifade etmektedir.

Ekonomi 101

Gecikme Zammı Nedir? Nasıl Uygulanır?

Gecikme zammı, amme alacaklarının zamanında ödenmemesi durumunda uygulanmakta olan zamma verilen isimdir. Zamanında tahakkuk edilmeyen vergilere istinaden ortaya çıkmakta olan durum ise gecikme faizi olarak adlandırılmaktadır. Temelde bu iki kavram birbirinden farklıdır.

Gecikme Zammı Uygulanan Borçlar

Gecikme zammının uygulanmakta olduğu borç türleri şu şekilde sıralanabilir;

• Belediyelere ait vergiler,
• Vilayet hususi idarelerine ait vergiler,
• Belediye ve vilayet hususine ait harç, ceza tahkik ve takiplerine ait para cezaları ve harçlar,
• Muhakeme masrafı,

Gecikme Zammı Nasıl Uygulanır?

Bu zam türü, ödenmesi gereken borca istinaden ana paranın eşliğinde gecikilen süreye bağlı olarak hesaplanmaktadır. Hesaplamalar kat sayı üzerinden verilmekte olan yüzdelik ile birlikte yapılmaktadır. Gecikme zammının hesaplandığı formül ise şu şekildedir;

Gecikme zammı her ne kadar böyle basit görünen bir formül ile hesaplanıyor olsa da aslında hesaplanması pek kolay değildir ve bu sebeple bireylerin bu tutarı kendi başına hesaplaması oldukça zordur. Günümüz teknolojisi sayesinde bu zam tutarını hesaplamak ise dijital ortamlarda oldukça kolaydır ve bu hesaplamanın yapılmasını sağlamakta olan birçok web sitesi bulunmaktadır. Belirli bilgilerin girilmesi ile bu tutar kolay bir şekilde hesaplanabilmektedir. Bu bilgiler ise şu şekilde sıralanabilir;

• Güncel borç miktarı,
• Vade süresi,
• Ödeme tarihi,

Bilinmesi gereken bir diğer önemli detay ise birbiri ile sık olarak karıştırılıyor olsa da gecikme zammı ve gecikme faizi kavramları aslında farklı kavramlardır. Gecikme zammı, mevcutta olan kamu borçlarının ödenmemesi ile ortaya çıkmaktadır. Gecikme faizi ise devlet bünyesi tarafından belirlenmiş faiz oranıdır. Yani, gecikme zammı aslında devlet tarafından belirlenen gecikme faizinin ana para ile çarpılması sonucunda ortaya çıkmaktadır.

Gecikme Zammı Oranı Ne Kadar?

Gecikme zammı hesaplamak için uygulanmakta olan güncel faiz oranı aylık olarak %1.60 ve yıllık olarak ise %19.20’dir. Bu faiz oranı değişkenlik göstermektedir ve sürekli olarak sabit değildir. Bir diğer yandan 6183 sayılı kanuna göre gecikme zammının nasıl uygulanacağı net bir şekilde belirtilmiştir.

Vergide Pişmanlık Başvurusu Nedir?

Pişmanlık zammı, ödeme süresi dolmuş ve geçmiş vergisi bulunan bireylerin veya mükelleflerin uygulanması gereken gecikme zammı oranında bir zam ile birlikte haber verilmesi tarihinden başlayacak şekilde 15 gün içerisinde ödenmesine denmektedir.

Pişmanlık Zammı Oranı Nedir?

6183 sayılı kanunun 51. maddesinde de belirtilmiş olduğu gibi pişmanlık zammı, ödemenin gecikmiş olduğu her ay için gecikme zammı oranında hesaplanmasıdır. Pişmanlık zammı her ne kadar değişken bir değer olsa da Nisan 2006 tarihinden günümüze kadar aylık olarak %2.5 yıllık olarak ise %30 oranında uygulanmaktadır.

Mükellefin pişmanlık talebinin kabul edilmesi durumunda beyannamelerde 1. derece 1 kat usulsüzlük cezası uygulanmaktadır.

Pişmanlık Başvurusundan Kimler Faydalanabilir?

Vergi Usul Kanunu’nun 371. maddesine göre pişmanlık başvuruş gerçekleştirebilmek için bireyin vergi ziyaının doğmuş olması şartı koşulmaktadır. Ayrıca, bu şarta ek olarak ise şu şartların gerçekleştirilmesi de gerekmektedir;

• Mükellefin pişmanlık talebi dilekçesinin vermiş olduğu tarih itibari ile 15 gün içerisinde vermiş olması,
• Mükellefin pişmanlık hükümlerine göre tahakkuk ettirmiş olduğu vergilerin ve bu vergilerin pişmanlık zammı ile birlikte haber verilme tarihinden başlayacak şekilde 15 gün içerisinde ödemesi gerekmektedir,
• Mükellefin kanuna ters davranışını kendiliğinden haber etmiş olması,
• İlgili kanuna aykırı olan durumun herhangi bir vergi incelemesi başlatılmadan önce veya takdir komisyonuna başvuru yapılmadan önce kendisinin haber vermiş olması,

Pişmanlık Zammı Hangi Vergi Türlerine Uygulanır?

Pişmanlık zammı şu vergi türlerine uygulanabilmektedir;

• Kurumlar vergisi,
• Özel tüketim vergisi,
• İntikal ve veraset vergisi,
• Gelir vergisi,
• Katma değer vergisi,
• Sigorta muameleleri ve banka vergileri,

Pişmanlık Zammı Hangi Vergi Türlerine Uygulanmaz?

Pişmanlık zammı şu vergi türlerine uygulanamamaktadır;

• Emlak vergisi,
• Gümrük vergisi,

Özetle, gecikme zammı devlet tarafından uygulanmakta olan bazı vergi türleri için uygulanmaktadır. Gecikme faizi ise bu zam tutarının hesaplanmasında kullanılan ve güncel borca ait vade sürecinin zamanına ait para değerini yansıtan kavramdır. Bu iki kavram birbirinden farklıdır ve sık olarak birbiri ile karıştırılmaktadır.

Pişmanlık zammı ise, gecikme zammı ödemek zorunda kalan mükellefler için uygulanmaktadır.

Ekonomi 101

Marka Tescili Nedir? Nasıl Yapılır?

Marka tescili, markalaşmış tüm ürün, hizmet ve tasarımların öncelikli ihtiyaçlarından birisi olarak markanın korunması durumuna verilen isimdir. Herhangi bir markaya sahip işletme, kurum ve bireylerin o markaya ait bütün sorumluluk ve hakları üstlenmesi ile marka tescili alınmaktadır. Bunun yasal tek yöntemi ise markanın tescillenmesidir. Peki, bu süreç nasıl ilerlemektedir ve tüm bu işlemlerin toplam maliyeti nedir?

Marka Tescili Nedir?

Marka, bir işletme tarafından üretmiş olduğu mal veya hizmetin diğer işletmelere ait mal veya hizmetlerden ayrılmasını sağlayan işaret olarak tanımlanmaktadır. Bu işaretin ise yasal olarak korunması işlemi ise marka tescili olarak adlandırılmaktadır. Bir diğer şekilde, marka tescili işletmeler için oldukça ciddi avantaj sağlamakta olan kavram olarak tanımlanmaktadır.

Markanın tescil ettirilmesi, bir başka bireyin onu kullanması ve bu şekilde kazanç sağlamasını engellemektedir. Bir diğer anlatım şekli ile markanızın tüm haklarını kendi üzerinize alma işlemi olarak adlandırılmaktadır. Aynı zamanda, markanın tescil edilmesi ile daha sonra lisans verilmesi, devretme hakkına sahip olunması veya miras bırakılması hakkı da elde edilir.

Marka tescil süreci değişiklik gösteriyor olsa da genellikle 10 yıllık bir sürece sahiptir. Gerekli ek ücretlerin ödenmesi ile bu süre uzatılabilmektedir.

Marka Tescili Nasıl Yapılır?

Marka tescili yapılabilmesi için öncelikli olarak Türk Patent Enstitüsü tarafından talep edilen belgelerin eksiksiz olarak hazırlanması gerekmektedir. Belgeler enstitüye teslim edildiği süreç itibari ile başvuru kesinlik kazanmakta ve unvan korunma altına alınmaktadır. Bu belgeler içerisinde eğer ki enstitü bir eksik bulursa bunların tamamlanması için 2 aylık bir ek süre tanımaktadır. Eğer ki bu süreç içerisinde bu eksik belgeler tamamlanmaz ise de başvurunun iptali gerçekleşmektedir.

Marka tescil başvurusu eğer ki prosedüre uygun şekilde gerçekleştirilmiş ise Türk Patent Enstitüsü esasa uygun bir inceleme başlatmaktadır. Eğer ki başvuru usule uygun görülürse Resmi Marka Bülteni’nde yayın işlemi gerçekleştirilir. Bir sonraki aşamada ise bireylerin itiraz ve görüşleri ile yeniden inceleme süreci başlatılmış olur. İtiraz gerçekleşmemiş başvurulara ait tescil işlemi ise tamamlanır ve sicil kaydı gerçekleşir. Gelinen son aşamada ise sicil kaydı ile birlikte Marka Tescil Belgesi, başvuru sahibine teslim edilir ve bu süreç tamamlanır.

Marka Tescil Başvurusunda Talep Edilen Belgeler ve Bilgiler Nelerdir?

Marka tescil başvurusu sırasında eğer ki başvuru yapan kişi tüzel kişilik ise şu belgeler talep edilmektedir;

• Vergi levhası,
• Faaliyet belgesi,
• Başvuru ücreti ödeme dekontu,
• Marka örneği,

Marka tescil başvurusu sırasında eğer ki başvuru yapan kişi gerçek kişi ise şu belgeler talep edilmektedir;

• Vekaletname, (Mevcut ise)
• T.C. kimlik numarası,
• Başvuru ücreti ödeme dekontu,
• T.C. kimlik numarası

Marka Tescil Ücreti Ne Kadar?

Marka tescili yapmak için eğer ki bir aracı kurumdan yardım alırsanız size her işlem için belirli ve değişken bir fiyat teklifi yapılacaktır. Bu sebeple net bir fiyat vermek mümkün değildir fakat ortalama ücretler şu şekildedir;

• Marka tescil ücreti 650 TL,
• Marka yenileme ücreti 840 TL,
• Marka başvuru ücreti 250 TL,
• Ek marka başvuru ücreti 250 TL,

Tüm bu fiyatlar ortalama değerlerdir ve aracı kurumlar arasında değişiklik gösterebilmektedir.

Marka Tescili Nerede Yapılır?

Marka tescili yapabilmek için sizden talep edilmiş tüm belgeleri eksiksiz olarak tamamladıktan sonra Türk Patent Enstitüsü’ne başvuru gerçekleştirerek bu belgeleri teslim edebilirsiniz. Başvuru işlemi kişinin kendi tercihine bağlı olarak bireysel veya vekil ataması yapılarak gerçekleştirilebilir. Yabancı uyruklu bireyler için tescil başvurusu sadece vekiller tarafından gerçekleştirilebilir. Başvurular, Türk Patent Enstitüsü usullülerine uygun olarak gerçekleştirilmelidir.

Endüstriyel Marka Tescili Nedir?

Endüstriyel tasarımlara uygulanmakta olan marka tescil işlemleri farklı bir başlık altına dahil edilerek incelenmektedir. Tasarım söz konusu olduğu zaman akla gelmesi gerekenler ise biçim, çizgiler, renk, ürüne ait şekil, üzerinde uğraşılan çeşitli süslemeler ve yapısal özellikler gibi kavramlardır. Her ürün belirli bir tasarıma sahip olmalı ve bu şekilde diğer ürünlerden ayrılmalıdır.

Endüstriyel tasarım söz konusu olduğu zaman akla gelmesi gerekenler ise belirli bir işlevselliğe sahip olmak, tasarıma konu olan ürünün tüketici ihtiyaçlarını karşılayacak estetik ve şekilde kaygısı olan ve düşük maliyetler ile üretilebilirken tüketici için ideal düzeyde fayda sağlayabilecek ürünler veya hizmetler olmalıdır. Endüstriyel Tasarım ve Marka Tescili, üretimi gerçekleşen ürünün tasarım ve markasına ait bütün özelliklerin rakip ürünlere kıyasla ayırt edilebilmesini sağlamakta olan ve o tasarım ile birlikte markayı koruyan tescil işlemidir.

Ekonomi 101

Solana (SOL) Nedir?

Solana, yüksek hacimli işlemlere odaklanan ve bunun yanı sıra hızlı işlemlerin gerçekleştirilmesini sağlayan blok zinciri ağıdır. Hız artırımı sağlayabilmek için özel bir işlem sıralama yöntemi kullanmaktadır. Solana kullanıcıları, akıllı sözleşmeler ile birlikte etkileşim kurabilmek ve işlem ücreti ödemelerini gerçekleştirebilmek için bu ağın yerel kripto para birimi olan SOL’u kullanabilmektedir.

Söz konusu blok zinciri teknolojisi olduğu zaman ölçeklenebilirlik en büyük zorluklar arasında üst sıralarda yer almaktadır. Ağ yapısı büyüdükçe birçok zaman onaylama süresi ve işlem hızı bakımından sınırlamalar ile karşılaşılmaktadır. Solana projesi ise merkeziyetsizlikten ve güvenlikten ödün vermeksizin bu sınırlamaları aşabilmeyi hedeflemektedir.

Proje, 2017 yılında Solana Labs ekibinden Anatoly Yakovenko tarafından hayata geçirilmiştir. Bu proje, işlemlerin doğrulanabilmesi için yeni bir yöntem kullanmaktadır. Birçok kripto para birimine ait blok zincirleri hız ve ölçeklenebilirlik sorunları ile karşılaşmaktadır. Solana blok zinciri ise Proof of history (PoH) adında bir yöntem kullanarak bir saniye içerisinde binlerce işlemin geçmesine olanak sağlamaktadır.

Solana Nasıl Çalışır?

Solana, üçüncü nesil Proof of Stake blok zinciridir. İşlem zamanının belirlenebilmesi amacı ile güvene dayalı olmayan bir sistem yaratabilmek adına Proof of History olarak adlandırılan özel bir yöntem kullanır.

İşlem sırasının takip edilebilmesi kripto paraların tamamı için oldukça büyük önem arz etmektedir. Bitcoin bu işlemi tek bir zaman damgası işlemlerini bloklarda bir araya getirerek gerçekleştirir. Her bir düğüm diğer düğümler ile mutabaka vararak bu blokların doğrulanmasını gerçekleştirmek zorundadır. Bu süreç içerisinde düğümlerin herhangi bir bloğu ağ üzerinde doğrulayabilmesi için uzun süre boyunca beklenmesi gerekir. Solana projesi ile farklı bir yaklaşım benimseyerek bu sürecin kısaltılmasına yardımcı olur.

Proof of History Nedir?

Solana işlemlerinin ve etkinliklerinin tamamı SHA256 hash fonksiyonu kullanılarak hash edilmektedir. Bu fonksiyon, bir girdiyi alması sonrasında tahmin etmesi neredeyse imkânsız olan benzersiz bir çıktı üretir. Solana bu benzersiz çıktıyı alarak hash için girdi olarak kullanır. Bu şekilde işlemlerin sırası hash edilen çıktıda yerleşik hale getirilmiş olur.

Hash etme süreci, hash edilmiş işlemlerden oluşmuş kesintisiz ve uzun bir zincir yaratmaktadır. Bu özellik, geleneksel zaman dalgalarına ihtiyaç olunmaksızın doğrulayıcının bloğa eklemiş olduğu işlemlerin doğrulanabilir ve net şekilde sıralanabilmesine olanak sağlar. Hash etme sürecinin başarılı bir şekilde sonlanabilmesi için belirli bir süreye ihtiyaç duyulmaktadır ve bu şekilde doğrulayıcılar ne kadar zaman geçtiğini kolay bir şekilde doğrulayabilmektedir.

Proof of History, Bitcoin tarafından kullanılmakta olan Proof of Work mutabakat mekanizmasında kullanılan sürece kıyasla farklılıklar göstermektedir. Bitcoin ağında yer alan blokların tamamı sıralanmış işlemlerden oluşan büyük gruplar şeklindedir. Her Bitcoin madencisi kaznamkta olduğu bloğa zaman ve tarih ekler. Bu ekleme işlemi ise yerel saate göre yapılır. Zaman diğer düğümlere göre farklı ve hatalı bile olabilmektedir. Gerçekleştirilen ekleme işlemi sonrasında düğümlerin mevcut zaman damgasının geçerli olup olmadığı hakkında kontrol gerçekleştirerek karar vermesi gerekmektedir.

İşlemler eğer ki bir hash zinciri şeklinde sıralanır ise doğrulayıcıların her bir blok içerisinde daha az bilgi işlemesi ve iletmesi mümkün olmaktadır. İşlemlerin son durumunun hash edilmiş versiyonu kullanılması ile yeni bir bloğun onaylanma süresinde ciddi oranda düşüş gözlemlenir.

Proof of History’nin mutabakat mekanizması olmadığının bilinmesi oldukça önemli bir detaydır. Bu fonksiyon, en temelde işlemlerin sırasının doğrulanması için tüketilen zamanın kısaltıldığı bir yöntemdir. Proof of Stake ile birleştirildiği zaman herhangi bir blok için bir sonraki doğrulayıcının seçilmesi daha kolay olmaktadır. Bu şekilde düğümler işlemlerin sırasını doğrulayabilmek için daha az vakit harcamakta ve böylelikle ağ içerisinde yeni bir doğrulayıcıya daha hızlı geçiş sağlanabilmektedir.

Solana’nın Kritik Özellikleri

Kendi blok zincirinde yer alan bloklarına göre merkezi sistem becerilerine sahip olunmasını sağlamak adına Solana ekibi tarafından sekiz farklı temel özellik geliştirilmiştir. Bu özellikler arasında Proof of History en önemlisi olsa da diğer şu özellikler de Solana’da yer almaktadır;

• Turbine
• Sealevel
• Cloudbreak
• Tower BHT
• Gulf Stream
• Pipelining
• Archivers

Bu özellikler ile birlikte 400 ms’lik blok süresine sahip olan ve bir saniye içerisinde binlerce işlem gerçekleştirilebilen performanslı bir ağ yaratılmasına yardımcı olunmaktadır. Kıyaslama yapmak gerekirse Bitcoin’in blok süresi yaklaşık olarak 10 dakika, Ethereum’un blok süresi ise yaklaşık olarak 15 saniyedir.

SOL token sahibi bireyler, blok zincirinin PoS mutabakat mekanizması kapsamı ile mevcut tokenlerini stake edebilmektedir. Stake yapabilmek için uyumlu kripto para cüzdanı kullanmak yeterlidir. Uyumlu cüzdan kullanımı ile birlikte ağ işlemlerini gerçekleştiren doğrulayıcılar ile birlikte stake yapılması mümkünüdür. Başarılı doğrulayıcılar elde etmiş olduğu ödülleri stake yapan kullanıcılar ile paylaşır ve stake yapan bireyler bu şekilde ödüllendirilmiş olur. Bu şekilde stake yapılıp ödül ve kazanç sağlanıyor olması hem doğrulayıcıları hem de bireyleri blok zinciri yararına hareket etmeye teşvik etmektedir. Solana, Mayıs 2021 tarihi itibari ile yaklaşık olarak 900 doğrulayıcıya sahiptir ve bu da büyük oranda merkeziyetsiz bir ağ yapısına sahip olmasına sebep olmaktadır.

SOL Token Nedir?

SOL, hizmet tokeni işlevinde kullanılan ve Solana blok zinciri ağına ait yerel kripto para birimidir. Kullanıcılar akıllı sözleşmeler ile etkileşim kurmak veya transfer gerçekleştirebilmek için SOL token kullanmak zorundadır. Ayrıca, ağ SOL tokeni yakımı gerçekleştirmektedir. Bir diğer yandan SOL sahibi bireyler ağ doğrulayıcısı da olabilmektedir. Ethereum gibi Solana, geliştiricilerinin akıllı sözleşmeler geliştirebilmesine ve blok zinciri üzerinde projeler yaratabilmesine olanak sağlamaktadır.

SOL, SPL protokolü kullanmaktadır ve SPL, Solana blok zincirinin token standardı olarak kullanılmaktadır. SOL token, temelde iki farklı kullanım alanına sahiptir ve bunlar;

• Proof of Stake mutabakat mekanizması kapsamı dahilinde token stake edebilme,
• Akıllı sözleşmeleri veya ağı kullanırken oluşan işlem ücretlerinin ödenmesi,

Ayrıca, günümüzde Solana blok zinciri üzerinde gerçekleştirilmekte olan dApp’ler ile birlikte SOL token için yeni bir kullanım alanı oluşumu başlamıştır. SOL token kullanılarak kurumsal yönetişim için DeFi oylama uygulaması Chainvote tarafından başlatılmıştır.

SOL token fiyatı 2021 yılının ilk iki çeyreği içerisinde yaklaşık olarak 30 kat değerlenmiş ve yatırımcılar başta olmak üzere spekülatörlerinde göz bebeği olmuştur.

SOL Nasıl Saklanabilir?

SOL tokenleri, sollet.io kripto cüzdanında veya mobil cihazlar için kullanılmakta olan Trust Wallet veya SPL desteği sunmakta olan diğer cüzdan hizmetlerinde saklanabilmektedir. Eğer ki SOL stake etme amacınız var ise SOL stake edebileceğiniz ve bunu destekleyen bir cüzdan kullanılması gerekmektedir. Bunun için ise Solana komut satırı aracı veya SolFlare cüzdanını kullanabilirsiniz. Bu iki cüzdan hizmeti, cüzdan içerisinde staking hesabı oluşturulmasına ve SOL tokenlerinin stake işleminin gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır.

Her ne kadar oldukça yeni bir proje olsa da vaat ettiği ölçeklenebilirlik ve hız avantajlarını son derece başarılı şekilde sunmuş Solana projesi özellikle son dönemlerde ciddi değer kazanması ile de üzerine dikkatleri çekmiş durumda. Tüm bunlara rağmen Solana blok zincirinin kullanılması ve benimsenebilmesi için henüz yolun başında olduğunun unutulmaması gerekiyor.

Daha fazla yatırım yapıldığını ve ağ kullanımının arttığını göremedikçe Solana projesinin kripto para piyasalarında ciddi bir etki yaratıp yaratmayacağı bir tartışma konusudur. Her ne kadar oldukça hızlı bir ağa sahip olsa da bu avantajın faydaları daha fazla kişi tarafından kullanıldığı zaman netleşecektir. Yani, mevcut ağ yapısının yoğun işlem kapasitesine karşı olan direncinin de görünmesi oldukça önemlidir.

Ekonomi 101

Polkadot (DOT) Nedir?

Polkadot, kendisini belirli amaçlar için hizmet sağlayan, farklı zincirleri sadece tek evrensel ağ altında toplamayı başarabilen ve yeni nesil bir blok zinciri protokolü olarak tanımlamaktadır. Web 3.0 altyapı inşa etme hedefine yoğun bir şekilde odaklanmış ve eşzamanlı olarak Web3 Vakfı tarafından kurulmuş bir projedir. Bu projenin temel amacı ise bireysel kullanıcıların güç kazanmasını sağlamak ve internet tekelciliğini sona erdirmektir.

Bitcoin’in yaratılmış olduğu ilk gün itibari ile blok zincirleri de varlıklarını sürdürmeye devam etmektedir. Blok zinciri her ne kadar devrim yaratma potansiyeline sahip bir teknoloji olarak tanımlanıyor olsa da aslında bazı dezavantajlara sahiptir. Farklı blok zincirlerine birlikçe çalışabilme özelliği getirmek, verilerin takas edilebilmesine olanak sağlayan ve en temelde daha güçlü hizmet ve uygulamaların ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir.

Geliştiriciler, geçtiğimiz yıllarda blok zincirlerini birbirine bağlama girişiminde bulunmuştur. Bu işlemin gerçekleşmesi ile X zincirinin Y zinciri ile birlikte çalışma ihtimaline olanak sağlanmaktadır. Fakat, günümüzde de birçok farklı blok zincirinin eşzamanlı olarak bağlanması oldukça zor bir şeydir. Polkadot ekibi ve buna bağlı olarak Web3 Vakfı önümüzdeki süreç içerisinde başarılı bir çözümün üretileceğinden net bir şekilde emindir.

Polkadot Nedir?

Polkadot, herkes için inşa edilmiş açık kaynaklı bir protokol olarak kendisini tanımlamaktadır. Ayrıca, blok zinciri teknolojisinin gelişim sürecindeki bir sonraki adım olduğunu iddia etmektedir. Bahsedilen bu kavram ilk olarak Ethereum projesinin kurucu ortaklarından Dr. Gavin Wood tarafından sunulmuştur. Polkadot ekibi, mevcut çalışmalarını ölçeklenebilirlik, inovasyon ve güvenlik odaklamayı hedeflemektedir. Bunun gerçekleşebilmesi için ise yeni bir fikir kavramlarını destekeleyecek ve birlikte çalışabilirliğin başarılı bir şekilde can bulabilmesini sağlayacak bir altyapı yaratılması gerekmektedir.

Polkadot projesi ekosistemi içerisinde yer almakta olan bireysel blok zincirlere parachain (pararel blockchain) denilmektedir. Temel fikir, parachain olarak adlandırılan ve Relay Chain’in sürekli, kolayca bilgi alışverişi gerçekleştirebiliyor olmasıdır. Bu blok zincirlerinin uygulama aşamasına geçilmesi planlanan ETH 2.0’deki yatay bölümlere benzer olarak düşünmek mümkündür.

Geliştiricilerin tamamı, bireyler veya şirketler, merkeziyetsiz sistemler ve kripto paralar için bir çerçeve sunmakta olan Substrate aracılığı ile kendilerine ait kişiselleştirilmiş Parachain’ler yaratabilmektedir. Kişiselleştirilmiş olarak oluşturulan bu zincir Polkadot ağına bağlandığı zaman ağ üzerinde yer almakta olan diğer tüm parachainler ile birlikte çalışabilir duruma gelmektedir.

Çapraz zincir uygulamalar, hizmet ve ürünler inşa etmek bu tasarım ile çok daha kolay bir hale gelmektedir. Varlıklı farklı blok zincirleri veya veri arasında büyük ölçekte transfer işlemi gerçekleştirebilmek çok daha kolay bir hale gelmektedir.

Birbirinden farklı parachainlerin doğrulanması ve güvene alınması işlemi ağ doğrulayıcıları tarafınca gerçekleşmektedir ve küçük bir doğrulayıcı grubunun birden fazla parachain’i güvene alması mümkündür. Bahsedilen bu doğrulayıcılar ölçeklenebilirliği daha iyi bir duruma getirebilmek için işlemlerin farklı parachainler arasında yayılabilmesini sağlamaktadır.

Polkadot Avantajları

Polkadot projesi geliştiricileri bu ekosistemin keşfetmek için pek fazla nedeni bulunduğunu söylemektedir. Mevcut blok zincirlerinin sınırlı kapasiteleri gereğince hedef alınması gereken birkaç temel sıkıntı bulunmaktadır. Bu sıkıntılar, kişiselleştirilebilirlik, yükseltilebilirlik, ölçeklendirme ve birlikte çalışabilirliktir.

Bu proje ölçeklendirme açısından birçok kriteri karşılamaktadır. Çoklu zincirin bir ağ olarak hareket edebiliyor olması sebebi ile transferler farklı zincirler üzerinde paralel olarak işleyebilmektedir. Bu şekilde günümüzde blok zinciri teknolojisinin önünde yer almakta olan en büyük problemlerden birisi yok olmaktadır. Paralel işleme, geniş çaplı olarak küresel blok zinciri benimsemesinin yolunu açma potansiyeline sahiptir ve oldukça önemli bir iyileştirmedir.

Kişiselleştirme gerçekleştirmek isteyen bireyler Polkadot tarafından sunulmakta olan bazı özelliklerden faydalanabilmektedir. Güncel olarak ‘’Tüm blok zincirlerine hitap etmekte olan tek bir blok zinciri altyapısı’’ bulunmamaktadır. Her projenin kendine özel gereklilik ve ihtiyaçları bulunmaktadır fakat Polkadot bu projelere farklılık olarak bireysel her bir zincirin belirlenmiş bir işlev tasarımını optimize etmesine olanak sağlamaktadır. Substrate yardımı ile geliştiriciler projenin bütün ihtiyaçlarını karşılayabilmek adına kendi zincirlerini etkin bir şekilde adapte edebilmektedir.

Birlikte çalışabilir olma özelliği açısından uygulama ve projelerin sorunsuz bir şekilde veri paylaşım işlemini gerçekleştirebilmesi oldukça önemlidir. Bu durumun her ne kadar ne tarz hizmetler ortaya çıkartacağı bilinmemekte olsa da ihtimaller doğrultusunda çok fazla kullanım alanı bulunmaktadır. Her parachain sıra ile belirli bir görevi üstlenmektedir ve bu tamamen yeni bir finans ekosistemi yaratma potansiyeline sahiptir.

Belirli parachain ile ilişkili bir topluluk, ağların yönetimini uygun gördüğü şekilde gerçekleştirebilmektedir. Daha fazlası hakkında bahsetmek gerekirse, bu projenin gelecek süreç içerisindeki genel anlamı ile yönetişimi için toplulukların tamamı ayrı ayrı önem taşımaktadır. Mevcut topluluk tarafından geri dönüşlerin sağlanması projelerin belirli bir zaman sonrasında gelişmesine olanak sağlayan değerli önerileri sunabilmektedir.

Bir diğer yandan bu proje bireysel parachainler üzerinde yükseltme gerçekleştirilmesi çok daha kolay bir duruma getirmektedir. Toplulukların ayrı fikir düşüncesine sahip olmasına etki edebilecek herhangi bir sert çatallanma bulunmamaktadır. Tam tersine, ana zincir sorunsuz bir şekilde güncellenebilir veya yükseltilebilir.

DOT Token

Diğer birçok blok zinciri altyapı teknolojilerine benzer şekilde Polkadot projesinin de kendine ait tokeni bulunmaktadır. DOT kısaltması ve adına sahip olan bu token tıpkı diğer projelere ait kripto para birimleri gibi ağ tokeni olarak hizmet gerçekleştirmektedir.

DOT tokenin kullanılabileceği birkaç alan bulunmaktadır. Öncelikli olarak token sahibi bireylere Polkadot platformu üzerinde yönetişim hakkı tanımaktadır. Bu hakka ağ ücretlerinin belirlenmesi, ağ yükseltmelerinin oylanması ve parachainlerin çıkarılması veya eklenmesi dahil edilmektedir.

Bir diğer yandan DOT, staking aracılığı ile ağ mutabakasının sağlanması içinde tasarlanmıştır. Staking sistemi kullanan diğer ağlara benzer bir şekilde DOT sahibi bireylerin tamamı her zaman kurallar çerçevesinde kararlar almaya ve hareket etmeye teşvik edilmektedir. Peki, bu teşvik nasıl sağlanmaktadır? Eğer ki kullanıcılar kural dışı bir hareket gerçekleştirir ise stake edilen paranın kaybedilme riski bulunmaktadır.

Son seçenek olarak ise amaç DOT’u bağlanma için kullanmaktır. Bu duruma yeni parachainler Polkadot ekosistemi içerisine ekleneceğinde veya dahil edileceğinde ihtiyaç duyulmaktadır. Bağlanan DOT miktarı ise bağlanma dönemi boyunca kilitli olarak kalmaktadır. Bağlanma süresinin sonra ermesi ile birlikte ise DOT’lar serbest bırakılmaktadır ve parachain ekosistemi içerisinden çıkartılmaktadır.

Polkadot Staking ve Bağlanma

Bu projenin birlikte çalışabilirliğe yaklaşımı varlık ve veri takasının çok daha ötesine geçmektedir. Bu eşzamanlı olarak dürüst şekilde token stake edilmesini ve tokenlerin bağlanması gibi yeni kavramların meydana çıkmasını sağlayan bir yöntemdir.

Herhangi bir blok zinciri ağında token stake etmek yeni bir kavram değildir. Proof of Stake (PoS) olarak adlandırılan bu mutabakat modelinin kullanıcılara ağda o kripto parayı stake etmeleri karşılığında ödüllendirme mantığı ile çalışmaktadır. Bu proje içerisinde dürüst bireyler ödüllendirilmekte ve kötü niyetli bireyler ise stake edilen tüm parasını kaybetme riski ile karşı karşıyadır.

Daha önce bahsedildiği gibi tüm yeni parachainler DOT tokenlerin bağlanması sonucunda eklenmektedir. Bağlama ise bir miktar tokenin belirli bir süre zarfında ağda tutulmasını taahhüt etmek anlamını ifade etmektedir. Kullanışlı bulunmayan zincir veya varlık projeleri kaldırılmakta ve bağlanmış tokenleri iade edilmektedir.

Polkadot, vaat edilen ve sağlamakta olduğu avantajları sebebi ile geliştiriciler için oldukça cazip bir projedir. Bu proje, bireysel kod yazmakta olan bireylerin yanı sıra büyük kurumlara ve küçük şirketlere de hitap edebilen kapasiteye sahip bir ekosisteme sahiptir. Belirli amaçların karşılandığı, kişiselleştirilmiş blok zinciri yaratabilmenin mümkün olduğu ve tüm bunların hiçbir sorun olmaksızın yükseltebilmek tüm kripto para ekosistemleri için değer arz eden bir kavram olma özelliğine sahiptir.

Tüm bunlar ile birlikte, Polkadot projesi henüz çok yeni ve genç bir proje olma özelliğine sahiptir. Her ne kadar gelişim aşamasında olan çok fazla projeleri bulunuyor olsa da büyük projelerin ilk kullanımına sunulması biraz daha zaman alacak gibi görünmektedir. PolkaProject’e göre altyapı projeleri, DApp’ler, cüzdanlar, araç geliştirmeleri ve benzeri birçok proje güncel olarak geliştirilme aşamasında bulunmaktadır.

DOT söz konusu olduğu zaman bu projenin yaratıcı ekibi tarafından bu projenin bir spekülasyona yönelik bir token olarak tasarlanmadığı belirtilmiştir. Her ne kadar maddi değere sahip olan bir kripto para olsa da aslında projenin temel amacı yukarda anlatılan hedeflere başarılı bir şekilde ulaşmaktır.

Ekonomi 101