{"id":1631,"date":"2021-03-15T18:00:00","date_gmt":"2021-03-15T16:00:00","guid":{"rendered":"https:\/\/ekonomi101.net\/?p=1631"},"modified":"2021-08-15T01:05:24","modified_gmt":"2021-08-14T23:05:24","slug":"doviz-mevduatlarindaki-degisim-ne-anlama-geliyor","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/ekonomi101.net\/doviz-mevduatlarindaki-degisim-ne-anlama-geliyor\/","title":{"rendered":"Yurti\u00e7i Yerle\u015fiklerin D\u00f6viz Mevduatlar\u0131ndaki De\u011fi\u015fim Ne Anlama Geliyor?"},"content":{"rendered":"\n

Merkez Bankas\u0131<\/a><\/strong> taraf\u0131ndan her hafta Per\u015fembe g\u00fcn\u00fc d\u00fczenli olarak yay\u0131mlanan \u2018\u2019Haftal\u0131k Para ve Banka \u0130statistikleri<\/a>\u2019\u2019 <\/strong>verileri bankalarda bulunan TL ve D\u00f6viz mevduatlar\u0131ndaki de\u011fi\u015fimi g\u00f6stermektedir. Bu sebeple olduk\u00e7a \u00f6nemli bir g\u00f6sterge olarak kabul edilir ve yat\u0131r\u0131mc\u0131lar taraf\u0131ndan yak\u0131ndan takip edilir.<\/p>\n\n\n\n

Son birka\u00e7 y\u0131ll\u0131k s\u00fcre\u00e7 i\u00e7erisinde d\u00f6viz kurlar\u0131nda meydana gelen y\u00fckseli\u015fin h\u0131z kazanmas\u0131 sebebi ile yurt i\u00e7inde yer alan d\u00f6viz mevduatlar\u0131nda da ciddi bir art\u0131\u015f meydana gelmi\u015ftir. Ger\u00e7ekle\u015fen bu art\u0131\u015fa ra\u011fmen rekor 2002 y\u0131l\u0131nda k\u0131r\u0131lm\u0131\u015ft\u0131 ve de\u011fi\u015fim g\u00f6stermedi. TCMB, ba\u015flatm\u0131\u015f oldu\u011fu s\u0131k\u0131 para politikas\u0131 y\u00f6netimi ile d\u00f6vizden T\u00fcrk Liras\u0131na ge\u00e7i\u015fin ba\u015flayaca\u011f\u0131n\u0131 \u00f6ng\u00f6rmektedir. Rakamlar ile ilgili detaylar\u0131n payla\u015f\u0131m\u0131 \u00f6ncesinde bu verinin tam anlam\u0131 ile detayl\u0131 anla\u015f\u0131lmas\u0131 i\u00e7in yer alan terimlerin ifadelerine de\u011finelim;<\/p>\n\n\n\n

Merkez Bankas\u0131n\u0131n, \u2018\u2019Yurt \u0130\u00e7inde Yerle\u015fiklerin Yabanc\u0131 Para Mevduatlar\u0131\u2019\u2019 sayfas\u0131nda yer alan hesaplar ger\u00e7ek ve t\u00fczel ki\u015fi olmak \u00fczere iki farkl\u0131 s\u0131n\u0131fa ayr\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n\n\n\n

Ger\u00e7ek Ki\u015fi: <\/strong>Hukuki olarak birey anlam\u0131na gelir, yani her vatanda\u015f bir ger\u00e7ek ki\u015fi olarak tan\u0131mlan\u0131r.<\/p>\n\n\n\n

T\u00fczel Ki\u015fi: <\/strong>\u015eirketler, ticari firmalar, dernekler ve siyasi partiler gibi bir ama\u00e7 do\u011frultusunda bir araya gelinmesi sonucu kazan\u0131lan hukuki stat\u00fc olarak tan\u0131mlan\u0131r.<\/p>\n\n\n\n

\"d\u00f6viz<\/figure><\/div>\n\n\n\n

T\u00fcrkiye Cumhuriyeti\u2019nde, yerle\u015fik ger\u00e7ek ve banka d\u0131\u015f\u0131 t\u00fczel ki\u015filerce mevduat ve kat\u0131l\u0131m bankalar\u0131nda tutulan yabanc\u0131 para mevduat seviyesini g\u00f6steren bu veri i\u00e7erisindeki hesaplamaklar i\u00e7in ger\u00e7ek ki\u015filer, hane halk\u0131 bir ba\u015fka tan\u0131mlama ile bireysel ki\u015fileri kapsarken t\u00fczel ki\u015filer de sekt\u00f6rlerde yer alan firmalar\u0131 ve \u015firketleri kapsamaktad\u0131r.<\/p>\n\n\n\n

\u015eubat 2021 tarihine kadar yap\u0131lan hesaplamalarda ger\u00e7ek, t\u00fczel ve toplam k\u0131sm\u0131nda k\u0131ymetli maden hesaplar\u0131 baz al\u0131n\u0131rken \u015eubat ay\u0131nda bu hesaplamalar parite etkisinden ar\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015f olarak da payla\u015f\u0131lmaya ba\u015fland\u0131. Bu sebepten dolay\u0131, verilerde yer alan yerle\u015fiklerin mevduatlar\u0131ndaki de\u011fi\u015fime ekstra olarak parite de\u011fi\u015fiminin de hesaplanmas\u0131 gerekmektedir.<\/p>\n\n\n\n

Karar Sonucu Olu\u015fan De\u011fi\u015fim<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

5 Mart 2021 Cuma g\u00fcn\u00fc ile biti\u015fi ger\u00e7ekle\u015fen i\u015flem haftas\u0131nda yurti\u00e7i yerle\u015fiklerinin d\u00f6viz mevduatlar\u0131nda olu\u015fan de\u011fi\u015fimler \u015fu \u015fekilde olmu\u015ftu;<\/p>\n\n\n\n

Ger\u00e7ek ki\u015filere ait olan mevduat miktar\u0131, 148.745 milyar USD\u2019den 146.935 milyar USD\u2019ye gerilemi\u015ftir. Yani, son hafta i\u00e7erisinde mevduatlarda 1.81 milyar USD\u2019lik bir azalma g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n\n\n\n

T\u00fczel ki\u015filere ait olan mevduat miktar\u0131, 83.930 milyar USD\u2019den 83.488 milyar USD\u2019ye gerilemi\u015ftir. Yani, son hafta i\u00e7erisinde mevduatlarda 442 milyon USD\u2019lik bir azalma g\u00f6r\u00fclm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n\n\n\n

Bu verilere g\u00f6re yurti\u00e7i yerle\u015fiklerin toplam d\u00f6viz mevduatlar\u0131 2.25 milyar USD azalarak 232.676 milyar USD\u2019den 230.424 milyar USD\u2019ye gerilemi\u015ftir.<\/p>\n\n\n\n

Buraya kadar yap\u0131lan hesaplamalar s\u00fcregelen hesaplamayd\u0131. Parite etkisinden ar\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015f olarak hesaplama yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 zaman ise veriler \u015fu \u015fekilde olmaktad\u0131r;<\/p>\n\n\n\n

Merkez bankas\u0131 taraf\u0131ndan yap\u0131lan hesaplamalara g\u00f6re ger\u00e7ek ki\u015filerde 143 milyon USD\u2019lik art\u0131\u015f g\u00f6zlemlenmi\u015ftir. T\u00fczel ki\u015filerde ise 254 milyon USD\u2019lik art\u0131\u015f g\u00f6r\u00fclmesi ile toplamda 397 milyon USD\u2019lik art\u0131\u015f s\u00f6z konusudur.<\/p>\n\n\n\n

Mevcut hesaplama y\u00f6ntemi ile hesaplama yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 zaman %0.88 oran\u0131nda d\u00fc\u015f\u00fc\u015f g\u00f6r\u00fcl\u00fcyor olsa da pariteden ar\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015f \u015fekilde hesaplama yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 zaman art\u0131\u015f oldu\u011fu g\u00f6zlemlenmektedir. Fakat hesaplamada tam olarak d\u00fczenli \u00f6l\u00e7\u00fcm yapabilmek i\u00e7in hangi paritenin hangi kapan\u0131\u015f verileri \u00fczerinden hesaplama yap\u0131ld\u0131\u011f\u0131 hakk\u0131nda merkez bankas\u0131 taraf\u0131ndan \u015feffaf bir veri payla\u015f\u0131lmam\u0131\u015ft\u0131r. Fakat bundan sonra yap\u0131lacak t\u00fcm hesaplamalar\u0131n mevcut ve pariteden ar\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015f bir \u015fekilde yap\u0131laca\u011f\u0131 net bir \u015fekilde biliniyor.<\/p>\n\n\n\n

\"d\u00f6viz<\/figure><\/div>\n\n\n\n

D\u00f6viz Mevduat Hesaplar\u0131ndaki De\u011fi\u015fim Ne Anlam \u0130fade Ediyor?<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

T\u00fcrk Liras\u0131 hesaplar\u0131nda oldu\u011fu gibi d\u00f6viz mevduat hesaplar\u0131ndaki i\u015fleyi\u015f y\u00f6ntemi de tamamen ayn\u0131 \u015fekildedir. \u00d6rnek ile anlat\u0131ma devam etmek gerekirse;<\/p>\n\n\n\n

Bankalarda bulunan d\u00f6viz mevduat hesaplar\u0131na yap\u0131lan para yat\u0131r\u0131mlar\u0131 direkt al\u0131m olmaktad\u0131r. Bir di\u011fer yandan d\u00f6viz transferleri, bor\u00e7lardaki veya alacaklardaki de\u011fi\u015fim, \u015firketlerdeki senet \u00f6demeleri, te\u00e7hizat \u00f6demeleri veya ihracat giri\u015fleri gibi de\u011fi\u015fimler oransal olarak mevduatlardaki de\u011fi\u015fim anlam\u0131n\u0131 ta\u015f\u0131maktad\u0131r. Bu sebeple mevduatlarda olu\u015fan art\u0131\u015f\u0131n direkt olarak d\u00f6viz al\u0131nd\u0131\u011f\u0131 veya d\u00fc\u015f\u00fc\u015f ile de d\u00f6viz sat\u0131ld\u0131\u011f\u0131 sonucunu elde etmek tam anlam\u0131 ile do\u011fru olmayacakt\u0131r. Bu i\u015flemler bir haftal\u0131k s\u00fcre\u00e7 i\u00e7erisindeki d\u00f6viz stokunu g\u00f6stermektedir fakat temel hatlar\u0131 ile de\u011ferlendirildi\u011fi zaman ise stoktaki de\u011fi\u015fim oran\u0131n\u0131 da kapsar. Bu de\u011fi\u015fim ger\u00e7ekle\u015fen rakam kadar olmayabilir.<\/p>\n\n\n\n

Yurti\u00e7i Yerle\u015fikleri D\u00f6vize Cezbeden Sebep Nedir?<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Yurti\u00e7i yerle\u015fiklerin toplam hesaplar\u0131na bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131 zaman kabaca ger\u00e7ek ki\u015filerin oran\u0131n\u0131n %60 ve t\u00fczel ki\u015filerin oran\u0131n\u0131n da %40 oldu\u011funu g\u00f6rebiliriz. Ger\u00e7ek ki\u015fileri d\u00f6vize cezbeden en \u00f6nemli sebep yerel para birimine olan kayg\u0131d\u0131r. Ayr\u0131ca, yerel para birimindeki kayb\u0131n yan\u0131 s\u0131ra faiz getirisinin de enflasyonu a\u015fmamas\u0131 sebebi ile d\u00f6viz talebi y\u00fckselmektedir.<\/p>\n\n\n\n

\"d\u00f6viz<\/figure><\/div>\n\n\n\n

Ters Para \u0130kamesi Ba\u015flad\u0131 M\u0131?<\/strong><\/h2>\n\n\n\n

Para ikamesi, basit bir tan\u0131mlama ile d\u00f6vizin yerel para birimine tercih edilmesi anlam\u0131n\u0131 ta\u015f\u0131maktad\u0131r. Dolay\u0131s\u0131 ile ters para ikamesi de d\u00f6vizden yerel paraya ge\u00e7i\u015fi ifade etmektedir ve dolarizasyon<\/a><\/strong>un azalmaya ba\u015flad\u0131\u011f\u0131n\u0131 da tarif etmektedir. TCMB\u2019nin Kas\u0131m 2020 tarihinden sonra uygulamaya ba\u015flam\u0131\u015f oldu\u011fu para politikas\u0131 hedefleri aras\u0131nda ters para ikamesi de yer almaktad\u0131r. Verilere bak\u0131ld\u0131\u011f\u0131 zaman, resmi olarak bankalarda bulunan mevduat hesaplar\u0131nda bir d\u00fc\u015f\u00fc\u015f ger\u00e7ekle\u015fmemi\u015ftir fakat pariteden ar\u0131nd\u0131r\u0131lm\u0131\u015f hesaplamaya g\u00f6re ise d\u00f6viz al\u0131m\u0131 devam etmektedir. Bu sebeple ters para ikamesinin ba\u015flad\u0131\u011f\u0131n\u0131 vurgulamak i\u00e7in hen\u00fcz erken.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

D\u00f6viz kurlar\u0131nda meydana gelen y\u00fckseli\u015fin h\u0131z kazanmas\u0131 sebebi ile yurt i\u00e7inde yer alan d\u00f6viz mevduatlar\u0131ndaki de\u011fi\u015fim art\u0131\u015f g\u00f6stermi\u015ftir.<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":1634,"comment_status":"open","ping_status":"open","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":[],"categories":[432,8,43],"tags":[],"jetpack_featured_media_url":"https:\/\/i0.wp.com\/ekonomi101.net\/wp-content\/uploads\/2021\/03\/mevduat.jpg?fit=750%2C490&ssl=1","_links":{"self":[{"href":"https:\/\/ekonomi101.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1631"}],"collection":[{"href":"https:\/\/ekonomi101.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/ekonomi101.net\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/ekonomi101.net\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/ekonomi101.net\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1631"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/ekonomi101.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1631\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":2335,"href":"https:\/\/ekonomi101.net\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1631\/revisions\/2335"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/ekonomi101.net\/wp-json\/wp\/v2\/media\/1634"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/ekonomi101.net\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1631"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/ekonomi101.net\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=1631"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/ekonomi101.net\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=1631"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}