Borsalarda işlem hacmi, herhangi bir finansal ürünün veya tüm borsa içerisinde gerçekleşen alım ve satış işlemlerinin parasal karşılığını ifade etmektedir. İşlem miktarı ise belirli bir vade içerisinde el değiştiren toplam finansal ürün adetini göstermektedir. Son olarak işlem fiyatı ise herhangi bir finansal ürünün alım-satım emirlerinin gerçekleşmiş olduğu fiyatı temsil etmektedir.
İşlem Hacmi Borsada Ne Anlam İfade Etmektedir?
Borsa ile ilgilenen, yeni başlamış veya uzun süredir aktif olarak borsada alım-satım yapan kişilerin sık olarak duyduğu terimlerden birisi de işlem hacmidir. Bu terim, finansal ürün adeti ile finansal ürünün işlem gördüğü fiyatın çarpımı ile elde edilir. Bir diğer anlatım ile, şu şekilde hesaplanır;
İşlem Hacmi = İşlem Miktarı x İşlem Fiyatı
Borsalarda her bir hisse senedinin işlem hacmi hesaplanarak piyasanın toplam işlem hacmi elde edilir. Kısaca, borsada işlem hacmi herhangi bir finansal ürün, endeks veya borsa üzerinde yapılan alım-satım işlemlerinin değerini ifade etmektedir.
İşlem Hacmi Değeri
İşlem tahtası üzerinde girilen her alım emri için bir satış emri girilmeli ve tam tersi durumda da her satış emri için alış emri girilmelidir. Yani, iki işlemin birbirini karşılaması ile işlemler gerçekleşmektedir. Böyle bir durumda ise girilen alım ve satım emirleri birbirini tam olarak karşılamalı ve aynı olmalıdır.
Herhangi bir finansal ürünün işlem hacminde artış olması ise o finansal ürünün daha fazla el değiştirdiğini ifade etmektedir. Bu durumun en büyük sebebi ise olumlu senaryolarda oluşacak haber akışları ve olumsuz senaryolarda ise olası kötü haber akışlarıdır. İşlem hacminin artış göstermesi her ne kadar olumlu bir şey gibi görünüyor olsa da olumsuz piyasa koşullarında bu durum satış dalgasının oluşmasının da habercisi olabilir. Yani, bir finansal ürün hakkında olumsuz gelişmeler mevcut ise ve işlem hacminde artış olmuş ise bu aslında iyi bir şey değildir.
İşlem Hacmi Nasıl Hesaplanır?
İşlem hacmi, söz konusu finansal ürünün, endeksin veya tüm borsa üzerinde yapılan işlemlerin işlem adeti ve mevcut fiyatının çarpılması ile gerçekleşir. Bir diğer şekilde şu şekilde formülize edilebilir;
İşlem Hacmi = Dolaşımdaki Arz x Güncel Fiyat
Likit Nedir?
Yüksek işlem hacmine sahip olan finansal ürünler ‘’likit’’ olarak adlandırılmaktadır. Likitlerin alım-satım işlemlerini gerçekleştirmek diğer finansal ürünlere kıyasla çok daha kolaydır. İşlem hacmi düşük olan finansal ürünlerin ise alım-satım işlemlerini gerçekleştirmek bunlara kıyasla çok daha zor ve zahmetlidir. Bu tip finansal ürünler ‘’sığ’’ olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca, bu tür finansal ürünleri manipüle etmek diğerlerine kıyasla çok daha kolaydır. Bu sebeple işlem hacmi düşük finansal ürünlerin alım-satım işlemleri gerçekleştirilirken dikkatli olmak oldukça önemlidir.
İşlem Hacmi Nasıl Yorumlanır?
Finansal ürün fiyatları yükseldikçe işlem hacminin artması ve fiyatlar geriledikçe de işlem hacminin azalması normal bir şeydir. Bu sebepledir ki işlem hacmi trend değerlendirmesi yaparken oldukça büyük öneme sahiptir. Trend değişimi yorumlamak için işlem hacminin o değişimi desteklemesi oldukça önemli bir detaydır. Ayrıca, hiçbir trend değişimi veya trend devamlılığı işlem hacminden bağımsız olarak gerçekleşmemektedir. Trend değişimi süreci içerisinde işlem hacminde ciddi değişimlerin meydana gelmesi son derece normal bir durumdur ve trend yönü hakkında fikir sahibi olunmasına da yardımcı olur.
Dip fiyat noktalarında oluşan işlem hacmi artışı ve tam tersi durumda oluşan işlem hacmi düşüşü trendin yönü hakkında fikir sahibi olunmasını sağlar ve trend yönünün teyit edilmesine yardımcı olur. Bu sebeple yapılan analizlerde işlem hacmine önem verilmesi gerekmektedir ve olası sinyallerin işlem hacmine göre teyit edilmesi gerekmektedir.
Piyasalarda beklentiler haricinde bir hareket olmadıkça yüksek işlem hacmine sahip olan finansal ürünler işlem yapmak için tercih edilebilir. Bunun sebebi ise hem alım-satım işlemlerinin kolayca gerçekleşebilmesi hem de manipülasyon ihtimalinin bu gibi finansal ürünlerde düşük olmasıdır. Bu sebeple, piyasada beklentiler dışında bir durum olmadığı sürece işlem hacmi yüksek finansal ürünleri alım-satım için tercih etmek oldukça faydalı olacaktır.
