Dolarizasyon, bir ülke sınırları içerisinde yerleşik olarak faaliyet gösteren bireylerin yüksek enflasyon ve ekonomik belirsizlik ortamı sebebi ile yabancı para birimi satın alması ve bu satın alma işlemi ile parasını muhtemel değer kaybından koruması olarak tanımlanmaktadır.
Merkez Bankası, 2007 yılında yayınlamış olduğu bültende tam dolarizasyonu ve kısmı dolarizasyonu şu şekilde tanımlamıştır;
Tam dolarizasyon, bir ülkenin para biriminin tamamen terk edilerek yabancı bir para birimini resmi olarak tanıması ve kullanmasıdır. Kısmı dolarizasyon ise bir ülke içerisindeki bireylerin ulusal para birimi cinsinden finansal varlıklar yerine yabancı para birimi cinsinden finansal varlıkları seçmesi ile oluşan bir olgudur.
Dolarizasyonun yükselmesi kesinlikle hiçbir ülke için iyi bir şey değildir çünkü dolarizasyonun yükselmesi ile enflasyon, negatif reel faiz ve o ülkenin para biriminin dış değerinin hızlı şekilde düşmesi gibi sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Bu sonuçlar ne ülke için ne de ülke vatandaşları için iyi bir şey değildir.
Dolarizasyon Nedenleri Nelerdir?
Dolarizasyon, iki temel unsur sebebi ile ortaya çıkmaktadır. Bunlardan birincisi makroekonomik iktidarsızlık ve yerleşik bireylerin bu iktidarsızlığa karşı yabancı para birimlerine yönelerek paralarının değerini koruma arzularıdır. İkinci sebep ise düzenleyici çerçevedeki aksilik, aksaklık ve piyasa etkileridir.
Dolarizasyonun Sonuçları Nelerdir?
- Ülkenin ekonomik şoklara karşı kırılganlığını arttırır.
- Döviz kurunun fiyatlara etkisi dolaylı ve yüksek olur.
- Firmaların bilançolarında kur uyuşmazlığı sebebi ile kırılganlığın artmasına sebep olur.
- Finansal kesimlerin kırgınlığı artar.
- Gelirinin önemli kısmını ulusal para cinsi ile elde eden kamu, yabancı para birimi ile borçlanmış olduğu için borçluluğun sürdürülebilirlik düzeyi konusunda sıkıntılar yaşanır ve ödemelerin aksamasına kadar sebep olabilir.
Türkiye’de Dolarizason Ne Durumda?
Türkiye’de her ne kadar tam dolarizasyon olmasa da kısmı dolarizasyon mevcuttur. En başta ülkenin Hazinesi olmak üzere birçok büyük şirket Türkiye içerisinde de yabancı para birimi yükümlülüğüne sahiptir. Ayrıca, oluşan kötü piyasa koşulları sebebi ile Türkiye içerisinde gayrimenkul satışları ve birçok alışveriş merkezi kiraları yabancı para birimi üzerinden gerçekleşmektedir.
